Column Arjan: 'Batul is geen gebroken vrouw – ze is vastbesloten, fier en sterk'

We lopen achter haar aan, voorzichtig, in het koude donker van de vroege morgen. In de verte is de gloed van de naderende ochtend voorzichtig waarneembaar. Batul heeft haar sjaal stevig omgeslagen, ze kijkt zoekend om zich heen, maar haar passen over het puin zijn vastberaden. Op haar rug draagt ze een grote juten zak. Ze is zo vroeg vertrokken in de hoop dat niemand haar ziet.

Een stad van littekens

Ze zoekt plastic, elke ochtend weer. Tussen de brokstukken van de huizen, in de puinhoop die de oorlog achterliet. Langs scheefhangende balkons, langs muren vol kogelgaten, langs lege plekken die ooit huizenblokken waren. Aleppo is een stad vol littekens. Jaren van bombardementen, onderdrukking en geweld hebben alles geraakt – huizen, mensen, levensgeluk. En toen kwam er ook nog eens een verwoestende aardbeving. Tussen de stenen is het hout allang verdwenen. Met een beetje geluk vindt ze wat katoen, maar meestal vult ze haar zak met plastic troep – als het maar brandt.

Geen keus

Het is onvoorstelbaar dat hier nog zo veel mensen wonen. Onder hen Batul, moeder van drie kinderen, samen met haar man in een gehuurde kamer. Als we daar aankomen, zet ze de halfvolle zak om het hoekje, net buiten het zicht van de buren. Het is niet haar eigen huis; dat werd door een raket geraakt. Deze kamer kost te veel, maar ze hebben geen keus – en de huisbaas weet dat. Het gerucht gaat dat hij de huur weer wil verhogen. Batul fluistert als ze dat vertelt, in de hoop dat de kinderen nog even doorslapen. 

Geïmproviseerd fornuis

Ze bukt zich en vist een kapot stuk speelgoed uit de zak. Waarschijnlijk giftig bij verbranding, maar het is alles wat ze hebben om het huis op te warmen. Ze verbrandt het onder hun geïmproviseerde fornuis, zodat de kinderen, die op een dun matrasje op de stenen vloer liggen, het bij het wakker worden een beetje behaaglijker hebben.

Haar man wacht elke ochtend om half zeven bij een straathoek op een klusje – als stucadoor, als dagloner – iets om de volgende maaltijd mee te kunnen betalen. Soms krijgt hij werk, vaker keert hij onverrichter zake weer naar huis. 

Vooruitkijken

Maar Batul is geen gebroken vrouw. Ze is vastbesloten, fier en sterk. Intelligent ook – je merkt het aan de manier waarop ze haar woorden weegt. Ze wil vooruitkijken, knokken voor haar gezin en ooit zelf een winkeltje beginnen. Want ze gelooft dat aan deze ellende een einde komt. 

Eens per week gaat ze naar het buurthuis van Dorcas. Een paar eenvoudige ruimtes met plastic stoelen, maar voor vrouwen als Batul van onschatbare waarde. Daar praat ze. Over gemis, over opvoeden in armoede, over hoop en frustratie, over liefde die onder druk komt te staan als je altijd op elkaars lip zit. Andere vrouwen knikken, er wordt gelachen en soms is het verdriet voelbaar. Maar de schaamte van het plastic zoeken in de vroege morgen is weg. Hier is ze veilig en wordt ze gehoord