Charlotte (32) kreeg een tweede kans door een stamceldonor: ‘Het kan ook jou overkomen’

Vijf jaar geleden kreeg Charlotte een stamceltransplantatie. Door een bloedziekte die lijkt op leukemie gaat haar gezondheid achteruit. Een stamceltransplantatie blijkt nodig om af te rekenen met de ziekte. “Zo'n traject duurt een aantal maanden waar je veel in het ziekenhuis ligt”, legt Charlotte uit. “Van tevoren krijg je chemotherapie zodat je geen eigen cellen meer overhoudt, dat is gevaarlijk want de kans op infectie is dan groot. Je bent dan aan het aftellen tot de dag waarop je de stamceltransplantatie krijgt.” Na de transfusie is het opnieuw aftellen, maar dit keer totdat de cellen groeien. Van het wachten wordt Charlotte onrustig. “Je kan niet zoveel doen. Het moment dat ik de witte bloedlichamen weer zag toenemen was heel bijzonder.” Pas een jaar na de transplantatie weet Charlotte: het heeft gewerkt.

‘Ik heb geen twijfels gehad’

Gert-Jan Post herkent het proces van een andere kant. Hij doneerde stamcellen aan een onbekende patiënt, en dat tot twee keer toe. Dat is een unicum, als we Bert Elbertse van stichting Matchis moeten geloven. Matchis regelt stamceldonatie; zij registreren nieuwe stamceldonoren en maken een match tussen de donor en de patiënt. “Wat opvalt is dat donoren bijna altijd wel een tweede keer willen doneren”, vertelt Elbertse. “Ze snappen de noodzaak.”

Gert-Jan hoefde geen twee keer na te denken toen hij werd gebeld of hij stamcellen wilde doneren. “Ik doneerde al bloed en voor mij was het een kleine stap om ook stamceldonor te worden. Ik wist dat de kans klein was dat ik zou worden opgeroepen, maar dat het eventueel wel levensreddend kan zijn. Het was voor mij een kleine moeite met een groot positief effect.” Uiteindelijk duurt het niet lang voordat Gert-Jan wordt gebeld door stichting Matchis. “Ik was een beetje overrompeld, maar ik heb geen twijfels gehad. Ik dacht: natuurlijk ga ik het doen. Het geeft je ook een goed gevoel dat je met je stamcellen iemand echt kunt helpen.”

Tweede kans

Door de stamceldonor kan Charlotte haar leven weer opbouwen. “Het is cliché, maar ik ben nu veel meer bewust van het leven. Ik wil zoveel mogelijk genieten van alles en stel niet meer alles uit. Ik kan al heel erg genieten van lekker eten en samen zijn met mijn gezin. Het zijn de kleine dingen. Mensen nemen elke dag voor lief, maar elke dag dat je opstaat is al bijzonder.” Nu Charlotte zich beter voelt, zet ze zich in om nog meer stamceldonoren te werven. “Het lijkt vaak een ver-van-je-bed-show, maar het kan ook jou overkomen. Ik was zelf ook donor voordat ik ziek werd.”

‘Kans van minder dan 1% dat je wordt gebeld’

Het aanmelden als stamceldonor neemt maar enkele minuten in beslag. Je schrijft je in op de website van Matchis en krijgt vervolgens een pakketje thuisgestuurd met een wattenstaafje die je langs de binnenkant van je wangslijmvlies haalt. Als je het terugstuurt word je geregistreerd en is het wachten op een match. Die match is er overigens niet meteen en de kans is vrij klein [minder dan 1%, red.] dat je überhaupt ooit wordt gebeld. “Als we een patiënt krijgen, gaan we op zoek naar een specifieke weefseltypering. Zie het als een soort code van je DNA, waarbij we op zoek gaan naar iemand met dezelfde code. Ben je een match op tien cijfers uit die code? Dan kom je in aanmerking voor een transplantatie”, legt Elbertse uit.

• Thije deed als eerste baby ter wereld mee aan nieuw stamcelonderzoek

  Thije deed als eerste baby ter wereld mee aan nieuw stamcelonderzoek

Ben je een match en wil je nog steeds doneren? Dan ga je door een medische keuring. Iets wat Gert-Jan zowel spannend als prettig vond. “Het is een gratis check, je weet hierna meteen of je lichaam in orde is. Die feedback is heel fijn.” Ben je gezond? Dan wordt de transplantatie gepland. Deze kan via het bloed of via het beenmerg. “Het overgrote deel wordt gedoneerd via het bloed”, vertelt Elbertse. Deze transplantatie duurt ongeveer een dagdeel. “Je zit dan een paar uur in een stoel in het ziekenhuis. Aan beide armen zit een infuus en je blijft zitten totdat er genoeg stamcellen zijn verzameld”, vertelt Gert-Jan die dat zelf heeft ervaren. Doneer je via het beenmerg? Dan wordt er onder narcose een beenmergpunctie uitgevoerd.

Meer jonge donoren

Dat het aantal stamceldonaties is toegenomen kan Bert Elbertse van stichting Matchis op twee manieren verklaren. Ten eerste zien ze dat het aantal inschrijvingen in zijn totaliteit blijft stijgen. En ten tweede richt de stiching zich steeds meer op jongeren – en dat heeft een reden. Jongeren tot 35 zijn namelijk meer gewild bij artsen voor een stamceltransplantatie vanwege de grotere slagingskans. Wanneer meer jongeren zich registreren, kunnen er meer matches worden gemaakt met een patiënt. “Daar doen we het voor. Je kunt wel een groot bestand opbouwen, maar het gaat uiteindelijk om de matches die gemaakt kunnen worden.”

• Roos kreeg kanker, maar werd mentaal gezonder: ‘Het brengt mij zoveel goeds’

  Roos kreeg kanker, maar werd mentaal gezonder: ‘Het brengt mij zoveel goeds’