De Zwarte Koningin: ‘Dui­vels­ge­broed, noemden sommigen haar’

“Dat ik een vrouw heb uitgekozen die dezelfde naam heeft als ik, is slechts toeval,” zegt Catharina Botermans. “Ik was geboeid door Catherines persoonlijkheid. Ze was een bijzondere koningin, die ervoor koos zich niet te laten meeslepen in de religieuze conflicten tussen de protestanten en de katholieken die in haar tijd speelden. Als politicoloog vind ik dat heel interessant.”

De van oorsprong Italiaanse Catherine de’ Medici regeerde van 1547 tot 1559 als koningin over Frankrijk. Ze is vooral bekend vanwege de Bartholomeusnacht, een bloedbad in Parijs in de zomer van 1572 dat plaatsvond tijdens een bruiloft die Catherine had gearrangeerd. “Duizenden Franse protestanten vonden daarbij de dood. Op veel kunstwerken wordt Catherine afgeschilderd als het kwade genius van deze slachting. Maar die schilderijen zijn vijftig jaar later vervaardigd, door politieke tegenstanders. Hoe dieper ik in de materie dook, hoe meer ik me begon af te vragen of het beeld dat van Catherine werd geschetst, correct was.”

“Catherines belangrijkste drijfveer was dat het koningshuis van Frankrijk bleef floreren. Ze streed voor haar familiebelangen en bereikte diplomatieke resultaten, die in veel bronnen niet worden genoemd. Elke keer als de katholieken iets gegund werd, gunde ze de protestanten ook iets. Maar uiteindelijk werden de krachten te groot, haar trukendoos was leeg en had ze niet genoeg power meer om het tij te keren. Deze dingen zijn terug te vinden in mijn boek. Ik wil een stem geven aan iemand die zichzelf niet heeft kunnen verdedigen. Vanuit haar perspectief is het niet gek wat ze heeft gedaan.”

En dan is er nog Catherines reputatie als gifmengster. “Toen ze met haar man, Hendrik II, aan het Franse hof arriveerde, stierf haar zwager na het drinken van een glas water,” vertelt Botermans. “Vervolgens had Hendrik recht op de kroonprinselijke titel. In Italië was het niet ongebruikelijk dat men een politieke rivaal uitschakelde met gif, dus kwade tongen beweerden al snel dat Catherine achter de dood zat. Duivelsgebroed, noemden sommigen haar.”

“Tijdens de research heb ik alle plekken in Italië en Frankrijk bezocht waar Catherine heeft gewoond. Met name het Chateau van Blois ademt Catherines geschiedenis uit, en die van haar derde zoon, Hendrik III van Frankrijk. Toen ik daar kwam, werd ik helemaal in die tijd gezogen.”

Al vormt Catherines leven de rode draad in het boek, je bekijkt het verhaal door de ogen van Fiora, haar hofdame. Botermans: “Eerst schreef ik mijn manuscript vanuit het perspectief van Catherine, maar Fiora’s persoon gaf me meer mogelijkheden om mijn fantasie te gebruiken. Met Fiora, een niet-bestaand personage, kon ik Catherine bevragen en een extra kant van Catherine laten zien. De relatie tussen Catherine en Fiora is ingewikkeld. Als hofdame zorgt Fiora voor Catherines basisbehoeften, maar Catherine gaat steeds verder in haar verzoeken. Je leest in de roman hoe ver Fiora bereid is te gaan voor Catherine en hoe Catherine hiermee omgaat.”

Onwetend

Daarnaast staat er ook nog een ander thema centraal in de roman: de rol van religie in oorlogen. “Vanuit mijn politicologische achtergrond vind ik het spanningsveld tussen religie en politiek heel interessant. Er zijn mensen die roepen dat religie oorlog veroorzaakt. Dat vind ik onwetend en veel te makkelijk gedacht. Je morrelt dan aan de fundering van mensen. Dat vind ik heel erg.

Als je conflicten uitkleedt, blijft in de basis niet een religieuze stelling over. Juist niet. Het draait om belangen, geld, om wat jij en wat ik wil. Ik ben zelf niet religieus, maar ik kan wel zien dat religie mensen hoop geeft. Dat mensen zich gekend voelen en houvast hebben.”

De zwarte koningin staat deze maand centraal bij onze boekenclub Eva Leest. Nog geen lid van onze Facebook-groep? Meld je nu aan!