Buitenlandverslaggever Aad Kamsteeg:

“Zeg maar ‘jij’,” stelt hij voor als hij een mok dampende thee op de salontafel zet in de woonkamer van zijn jarendertighuis in Amersfoort. Zelf merkt hij niet dat hij ouder wordt. Al zag hij zijn tachtigste verjaardag begin dit jaar als een mooie gelegenheid om nog een omvangrijk werk te schrijven: Ooggetuige. 50 jaar journalist in een veranderende kerk en wereld.

U kunt het schrijven niet laten?
“Er is een mooi voorbeeld van Abraham Kuyper: die man bleef schrijven, tot hij dement begon te worden. Maar niemand durfde dat te zeggen. Het verhaal gaat dat ze bij De Heraut – het gereformeerde kerkblad uit de vorige eeuw waar hij columns voor schreef – één nummer lieten drukken voor Kuyper zelf, waar zijn column in stond. In de nummers die naar de abonnees gingen, was die column verwijderd.  Dat wil ik dus voorkomen. Ik hoop dat iemand mij waarschuwt als ik niet meer helder ben.” Grinnikend: “Maar tot nu toe gebeurt dat niet, dus ik schrijf gewoon door, met name voor het Nederlands Dagblad en voor De Nieuwe Koers. Momenteel ben ik bezig met een boekje over Israël, met daarin mijn eigen mening, zowel politiek als religieus.

In 2005 zei u in ‘Visie’ dat juist die genade voor u een van de strijdpunten in uw geloof is. Nog steeds?
“Absoluut. Dat is zo merkwaardig. De Amerikaanse theoloog John Piper, die ik in Minneapolis heb ontmoet en gesproken, zei: ‘De verleiding is dat Satan naar je toe komt en zegt: ‘Denk je dat jij goed genoeg bent voor God? Schei nou toch uit.’ Precies dát! Wat daarbij meespeelt, is dat ik in een kerk ben opgegroeid waarin je nogal eens hoorde dat je goed je best moest doen voor God. Want het verbond heeft twee kanten: God begint met jou, maar dan moet je wel iets terugdoen. Die geestelijke druk ben ik nooit helemaal kwijtgeraakt. Ik weet dat het anders is; in de Bijbel staat immers dat God al je zonden in zee zal werpen, dat Hij ze zal verwijderen van oost naar west. Ik weet het allemaal. En toch, diep vanbinnen zit dat stemmetje: ben je wel goed genoeg?”

Oprechte vreugde over Gods genade

Kamsteeg schreef voor het Nederlands Dagblad een serie artikelen over zijn ervaringen in China. Niet veel later reisde hij naar Amerika om bekende theologen als James Packer, John Piper, Larry Crabb en Tim Keller te interviewen. Ook deze ontmoetingen verwerkte hij in een artikelenreeks, die goed ontvangen werd. Zijn verhalen zorgden zelfs voor een verschuiving binnen de Gereformeerde Kerken. “Het thema ‘heiliging’ was heel erg onderbelicht in de kerk. En genoten we wel van genade, zoals dat mogelijk is? De Engelse prediker Martin Lloyd Jones schreef eens: ‘Christenen komen niet verder dan pootjebaden, terwijl er een hele oceaan beschikbaar is om zich in onder te dompelen.’ Er is wat dat betreft inderdaad wel iets veranderd. Er is meer aandacht gekomen voor gezonde bevinding. Al slaat dat soms ook weer door: we drijven heel erg op gevoel, zonder al te veel kennis. Iemand als James Packer hamerde juist op Bijbelkennis. Dat moeten we niet vergeten.”

Heeft vijftig jaar correspondentschap uw blik op de wereld en op geloven veranderd?
“Zeker! Ik ben de onbelangrijke dingen gaan relativeren. Dat heb ik ook van mijn reizen naar Amerika geleerd: Packer en Keller hadden het over de belangrijke dingen van het geloof. Niet over welke krant je las en wat je op zondag deed. Natuurlijk is de voorwaarde dat je je geloof serieus neemt. Maar ik ontmoette overal ter wereld christenen die heel andere gewoonten hadden. Bill Hybels ging op zondagmiddag zeilen. Vrouwen in het ambt? In China speelde die discussie totaal niet. De mannen zaten immers in de gevangenis! Als je dan terugkomt in Nederland, weet je dat echt niet alleen onze manier van geloven zaligmakend is.”

Zou u anno 2020 opnieuw voor het vak van buitenlandcommentator kiezen?
“Zonder twijfel. En dan zou ik bijvoorbeeld willen onderzoeken of het waar is dat naarmate een land rijker wordt, dat land ook seculariseert. Of behouden christenen in China hun geloof nu de welvaart toeneemt?”

Goed salaris

“Ik zou trouwens ook niet weten wat ik anders moest doen,” zegt hij even later. “Ik kan eigenlijk maar één ding, en dat is schrijven. Dat wordt door anderen natuurlijk ijverig ontkend, maar ik kan verder niet zo heel erg veel. Ik ben een keer gevraagd voor hoofdredacteur van Reader’s Digest. Heel goed salaris natuurlijk. Maar dan moest ik organiseren, artikelen van anderen nakijken en mensen begeleiden. Ik ging veel liever zelf op pad. Het voordeel was dat ik in die tijd bij het ND de enige buitenlandcommentator was; ik reisde de hele wereld rond. Als ik nu een vliegtuig zie, denk ik: ik wilde dat ik erin zat.
Al moet ik ook zeggen: ik vind de wereld complexer geworden. Vroeger was het met de Koude Oorlog tussen Amerika en de Sovjet-Unie vrij stabiel, overzichtelijk. Nu zijn er allerlei opkomende machten en terroristische organisaties die de wereld verwarren, onoverzichtelijk maken.”

Als u morgen uw laatste commentaar zou schrijven, waar zou dat dan over gaan?
Resoluut: “Trump. Dat hij onmiddellijk weg moet! Afschuwelijk gewoon dat ze zo’n man hebben kunnen kiezen. Eén gunstig bijeffect van deze coronacrisis is dat hij ver achterstaat in de peilingen. Hij is nota bene de man van het machtigste land ter wereld; hij leest kennelijk niets – hij leest zelfs zijn memo’s nauwelijks – en maakt de ene raaskalopmerking na de andere. Dat er nog geen oorlog is, mag werkelijk bewaring worden genoemd.”