Billy Graham is nu echt Thuis

In zijn 'testament' Bijna thuis (zie kader), dat de zilverharige evangelist op 92-jarige leeftijd dicteerde, schreef hij dat hij soms ernaar verlangt om weer met zijn kinderen de heuvels rond zijn woonplaats Charlotte (VS) in te trekken, of om vanaf kansels het evangelie te verkondigen. Maar het looprek, de rolstoel en de wandelstok naast zijn bed herinneren hem eraan dat dit hoofdstuk is afgesloten. "Dus dank ik God voor de herinneringen die mijn leven hebben verrijkt, maar zie ik ook uit naar nieuwe gelegenheden en ervaringen die een dimensie toevoegen aan het heden."

Graham als evangelist

Oud zijn? Als jochie kon William Franklin 'Billy' Graham zich niet voorstellen wat dat was. Zijn moeder verklaarde dat hij abnormaal veel energie had – wat de huisarts bevestigde. Ook toen hij volwassen werd, was geen berg hem te hoog. Als evangelist sprak hij voor meer dan 210 miljoen mensen in ruim 185 landen live over het geloof. Daarnaast bereikte hij honderden miljoenen anderen via tv-toespraken, films, video's en podcasts. "Als ik er nu over nadenk, word ik er moe van. Hoe heb ik dat overvolle programma ooit vol kunnen houden?"

Na een "moordend werkschema" duurde het nooit lang voor hij weer op krachten was. Hij hield zijn lichaam plichtsgetrouw in conditie en zorgde ervoor dat hij zich niet over de kop werkte. Toch begon Graham – hij weet niet meer precies wanneer – te merken dat hij ouder werd. Het waren kleine dingen die zijn leeftijd verraadden. Zoals het plotseling vergeten van de naam van een vriend. Of de ervaring dat een ober in een restaurant hem seniorenkorting gaf, zonder dat hij erom had gevraagd. In maart 2006 hield hij – al dik in de 80 – zijn laatste campagne, op de velden van Flushing Meadows in New York.

• Lees ook: Billy Graham herdacht in 12 memorabele quotes

Gouden jaren

Graham glimlacht om een uitspraak die hij ooit las: 'Verjaardagen zijn goed voor je. Volgens de statistieken leven mensen die er de meeste hebben het langst.' "Als je lang genoeg leeft," constateert hij, "is ouderdom onvermijdelijk. Het is zo'n beetje het enige wat we in de schoot geworpen krijgen, zonder dat we er iets voor hoeven te doen. Ouderdom heeft zijn beperkingen en uitdagingen, maar desondanks kunnen onze latere jaren de meest lonende en bevredigende van ons leven zijn."

Al is het leven maar zelden gemakkelijk als je ouder wordt, de laatste levensfase kent volgens Graham wél 'speciale genoegens': meer tijd om door te brengen met familie en vrienden, vrij zijn van verantwoordelijkheden die je vroeger droeg, van kleine dingen genieten die je voorheen over het hoofd zag. "Als we leren om elke dag in Gods handen te leggen, kunnen deze 'gouden jaren' vooral een tijd zijn om dichter naar Christus toe te groeien. En dat," benadrukt hij, "is het grootste genoegen van het leven."

(Tekst loopt door onder de afbeelding)

Ruth: 64 jaar lang zijn vrouw en beste vriendin

Het is zijn stellige verwachting dat God hem binnenkort thuishaalt. "Naar die dag kijk ik meer dan ooit uit. Niet alleen vanwege de heerlijke dingen die mij en elke gelovige daar wachten, maar ook omdat ik weet dat ik dan verlost zal zijn van alle last en verdriet die me in deze levensfase terneerdrukken."
Graham is ervan overtuigd dat hij dan ook zal worden herenigd met Ruth, die bijna 64 jaar lang zijn vrouw en beste vriendin was. Zij overleed in 2007 op 87-jarige leeftijd, na een lang en geduldig gedragen ziekbed.

Twee weken nadat de dokter hem had verzekerd dat haar einde nabij was, werd haar ademhaling zwakker. Hoewel zijn ogen inmiddels slecht zijn, staan de beelden nog haarscherp op zijn netvlies. "Ik zat naast haar en hield Ruths hand vast. Onze dochter Anne stond naast me. Plotseling zei Anne: 'Ze is in de hemel.' Ruth ademde niet meer en haar hand gleed uit de mijne. Haar jarenlange lijdensweg was ten einde. Zij was haar laatste huis binnengegaan."

Weer verliefd

Hun laatste jaren, toen hij minder reisde en ze meer tijd hadden om "gewoon samen te zijn", typeert hij als enkele van de beste van hun leven. "Bijna alsof we weer verliefd op elkaar werden. Er gaat geen dag voorbij zonder dat ik Ruth zie binnenkomen door de deur van mijn studeerkamer of dat ik ons samen op de veranda zie zitten, zoals we dat zo vaak deden. Hand in hand, terwijl de zon onderging achter de bergtoppen."

Die warme herinneringen brengen echter ook een dieper gevoel van verlies met zich mee. "Dat ik nu zonder haar in ons huis Little Piney Cove woon, is eigenlijk meer dan ik kan verdragen. Ware het niet dat zij hier zo veel van zichzelf heeft achtergelaten."

Sinds haar overlijden heeft hij zich meer dan eens afgevraagd waarom hij zich nu vaak nog hevig bewust is van haar afwezigheid. Zou het verdriet om het verlies van een geliefde in de loop van de tijd niet juist minder moeten worden? "Eigenlijk wel," antwoordt hij. "En in bepaalde opzichten is dat bij mij ook gebeurd. Maar in andere niet. Een van de redenen is, denk ik, dat ik op het moment van haar sterven vooral moest denken aan haar laatste dagen – haar zwakte, haar pijn, haar verlangen naar de hemel. En hoe graag ik haar ook bij ons had gehouden, ik wist dat voor haar de dood een welkome verlossing was."

Geboorte en dood

Ondanks het verlies van Ruth, en ondanks lichamelijke kwalen waar hij nu elke nieuwe dag mee worstelt, is Billy Graham dankbaar voor de tijd die God hem nog op aarde geeft. "Ons leven staat overeind tussen twee boekensteunen: geboorte en dood. Elke dag – zonder uitzondering – is een geschenk van God, om te gebruiken tot Zijn eer. Mijn kwalen en pijnen herinneren me eraan dat ik niet meer zo jong ben als ik zou willen zijn. Maar ik ben dankbaar dat ik er nog ben, zodat ik erover kan praten, en dat er mensen zo vriendelijk zijn om geduldig te luisteren."

Eeuwigheid

'De nalatenschap van je karakter en je geloof.' Zo typeert Graham de grootste erfenis die we aan volgende generaties kunnen doorgeven. "Als ons karakter en onze integriteit door de jaren heen zijn gevormd door Christus, zullen zij dit ongetwijfeld merken en zich herinneren. Waarom het geloof onze grootste erfenis is? Omdat de nagedachtenis aan hoe we geweest zijn – niet alleen onze persoonlijkheid, maar ook ons karakter en ons geloof – de potentie heeft om anderen dichter bij Christus te brengen."

Graham erkent volmondig dat hij er vurig naar verlangt om dit aardse leven te verwisselen voor de eeuwigheid. "Wanneer we van Christus zijn, weten we dat we na ons sterven eindelijk vrede zullen hebben – want dan zijn we thuis."

Alle citaten zijn met toestemming van de uitgever overgenomen uit: Bijna thuis, Billy Graham, Gideon, 216 blz., € 14,95.

In het later verschenen boek Hoe is het thuis? (Gideon) beantwoordt hij meer dan honderd vragen over de hemel.

Beeld: Getty Images, Hollandse Hoogte en ANP