Bedelaars: geef je iets of loop je door?

1. Maak contact

“Voorbijlopen en deze mensen negeren, is geen optie,” stelt Luuk Krol, directeur van stichting Het Passion (een time-out- voorziening voor dak- en thuislozen). “Dat is niet wat Jezus ons geleerd heeft. Deze mensen hebben onderdak en eten nodig. Nu ben je niet altijd in staat om dat te bieden, maar je kunt wel contact maken, aandacht geven en medemenselijkheid bieden. Laat merken dat je iemand ziet staan. Want deze mensen zijn niet alleen dakloos, ze zijn vooral niet zichtbaar en voelen zich niet gezien. En als je niet gezien wordt, ben je niemand. Dus maak contact, geef aandacht – een knikje is al voldoende. Dat kan iedereen en het maakt echt verschil.”

2. Verwijs door

“In de meeste steden in Nederland is wel opvang voor dak- en thuislozen. Verwijs mensen daarnaar door,” raadt Hub Vossen, aalmoezenier van het bisdom Roermond, aan. “Bij een opvang kunnen ze een warme maaltijd krijgen en met vragen terecht. Dat kan een begin zijn om het leven weer op de rit te krijgen.”
Maar in Nederland hoeft toch niemand op straat te leven? Iedereen kan een uitkering krijgen. “Dat is te simpel geredeneerd,” vindt Vossen. “Er zijn genoeg mensen die helaas op straat moeten leven omdat ze door bepaalde omstandigheden niet de mogelijkheden hebben om inkomsten te krijgen. Of ze vallen bij instanties tussen wal en schip. Zo eenvoudig ligt het niet.”

3. Geef geen geld

“Wat je absoluut niet moet doen, is geld geven,” zegt Dicky Bruins, coördinator van inloophuis De Tweede Mijl in Amsterdam. “De meeste daklozen zijn verslaafd en kopen er drank of drugs voor. Daar heb je je geld niet voor bedoeld. Sommigen vragen een euro om te kunnen overnachten, maar dat is flauwekul. Dit klinkt misschien cru, maar het is mijn ervaring van de afgelopen jaren. Al zie je de laatste tijd veel jonge jongens uit Oost-Europa die hier wat muziek proberen te maken. Zij zijn meestal niet verslaafd en kunnen van mij ook best wat krijgen.
Maar wat je voor de meeste anderen beter kunt doen, is ze meenemen naar de supermarkt en een broodje of drinken kopen. Al merk je op dat moment ook vaak dat het dan niet meer hoeft. Want vooral in de steden zijn verschillende inloophuizen waar dak- en thuislozen eten en drinken kunnen krijgen, dus aan hun natje en droogje komen ze meestal wel.”
Kun je dan dus beter maar gewoon doorlopen? “Laat merken dat je iemand ziet en groet hem of haar. Zie de zwerver als een mens, dat is belangrijker dan het geven van een euro. En loop niet met een boog om hem heen, want dat doet het meeste pijn.”

4. Regel en betaal ter plekke een overnachting

Vooral als iemand een verwarde indruk maakt, is het belangrijk om hulpverlening in te schakelen, vindt Tonnie van Dijk, medewerker Veldwerk Utrecht van het Leger des Heils. Al geeft ze toe dat dit in het buitenland vaak wat moeilijker is. “Eten of drinken geven kan altijd. En wil je meer doen, of vraagt iemand om geld voor een overnachting, loop dan mee naar een slaapgelegenheid en betaal ter plekke voor die persoon.”

5. Behandel de ander gelijkwaardig

Veel mensen zien dak- en thuislozen als hulpbehoevenden, signaleert ds. Couvée van de Rotterdamse Pauluskerk. “Maar dat is geen gelijkwaardige situatie. Het is juist belangrijk dat je een zwerver als gelijkwaardig behandelt en hem serieus neemt. Daarmee doorbreek je zijn isolement. Want reken erop dat deze mensen sociaal en spiritueel alleen staan. Een dakloze zei eens tegen mij: ‘U bent de eerste ‘normale’ mens die ik vandaag spreek.’ Dat zegt heel veel. Want daklozen gaan alleen met andere dak- en thuislozen om. ‘Normale’ mensen ontmoet je eigenlijk niet meer als je in de marge van de samenleving terechtgekomen bent.”
Ontmoet je een straatkrantverkoper, koop dan een krant en neem die ook aan, adviseert de predikant. “Veel mensen zeggen: ‘Hier heb je het geld, laat die krant maar zitten.’ Maar dat is nou net niet de bedoeling. Neem die ander serieus en creëer geen situatie van afhankelijkheid.”

Beeld: Shutterstock