Bas Ragas: 'Ik ben gelukkiger geworden'
Over zijn reis door de Bijbel
Hij is graag onderweg, maar deze zomer komt Bas Ragas op adem. Vier jaar lang werkte hij aan een boek over Jezus, vervolgens ging hij er de theaters mee in. Op zoek naar Jezus kwam hij ook zichzelf tegen. “Vroeger wilde ik alleen maar meer, meer, meer. Ik was best adrenalineverslaafd.”
Voor iemand die zichzelf weleens honderd procent adhd heeft genoemd, is het niet gek dat acteur en schrijver Bas Ragas bij een eerste ontmoeting direct van wal steekt. En hoe kan het ook ergens anders dan over de Bijbel gaan? Want dat Bas zich in het meest gelezen boek heeft verdiept, zal weinig mensen zijn ontgaan. Met tot nu toe zo’n vijftig uitverkochte voorstellingen rond de Bijbel, een nieuwe theatertour voor de boeg en een vierde druk van zijn boek Jezus, waarom? reist hij het land door met het verhaal dat zijn leven heeft veranderd. “Dit is totaal anders dan wat ik al die jaren ervoor heb gedaan.”
Boshuis op een berg
Nog voor ons gesprek goed en wel begonnen is, biecht Bas op dat hij ook wel architect had willen worden. Het is zijn reactie op mijn compliment over de inrichting van zijn huis. Huize Ragas bevindt zich in Bloemendaal en waar menig Nederlander daarbij denkt aan zon, zee en strand, woont Bas met zijn gezin in een soort boshuis op een berg. Pas wanneer je het kronkelende tuinpad hebt getrotseerd, kom je er terecht. De donkergroen geverfde muren, oude posters en grote keuken doen gezellig aan. Het is het werk van de heer des huizes.
Ik mag vast plaatsnemen aan de keukentafel, terwijl Bas al pratend koffiezet. Hij legt een paar koekjes op een schaaltje en gaat tegenover me zitten. “Kijk!” roept hij plotseling. “Een merel.” Hij wijst naar buiten. De hoge glazen deuren bieden ruim zicht op de tuin. Bewust, want Bas geniet van het buitenleven. “Die vogels komen hier lekker badderen. Ik heb overal in de tuin van die waterschalen neergezet.”
Hij was ook buiten bezig toen ik aankwam en leek de bel niet te horen. Hond Nappie kondigde mijn bezoek aan. Dat doet de acteur graag, wat aanrommelen in de tuin. “Het is een van de weinige plekken waar het gaat om de controle loslaten. Heerlijk is dat. Ik zie wel wat er gebeurt met dat stuk gras dat ik laat groeien.”
Over Bas
Bastiaan Ragas (1971) – nu bekend als Bas – brak als zanger door met de boyband Caught in the act en verwierf verdere bekendheid als acteur, presentator en schrijver. Samen met zijn vrouw Tooske heeft hij drie dochters. Bas is de vader van zoon Sem uit een eerdere relatie. Vier jaar lang dompelde hij zich samen met dominee Ad van Nieuwpoort onder in de Bijbel. Hij schreef er het boek Jezus, waarom? over. Nu geven ze samen lezingen en binnenkort staat Bas in de theaters met zijn voorstelling In Gods naam. Data en prijzen daarover vind je op de website Weesnietbang.nl. Bas is ook te zien in de EO-serie Bijbelen met sterren, waarvan op zondag 24 november de eerste aflevering van het nieuwe seizoen verschijnt.
Op bezoek bij de koningin
Als Bas een ander beroep zou mogen kiezen, had het overigens ook zomaar dominee kunnen zijn. Die optie blijkt naarmate ons gesprek vordert niet eens zo verrassend. Bas is de beroerdste niet om zijn nieuwe liefde en opgedane lessen met me te delen. Waar hij kan, verweeft hij toepasselijke Bijbelverhalen met zijn eigen gedachten.
In zijn boek zegt hij het al: het schrijven van Jezus, waarom? voelde voor Bas als een reis. Een specifiek start- of keerpunt kan hij niet noemen. Bas komt uit een katholiek gezin en zolang hij zich kan herinneren, wekt het christelijk geloof zijn interesse. “Ik wilde heel graag misdienaar worden. Dat willen zeker niet alle kinderen van zo’n jonge leeftijd, dus bijzonder is dat wel.”
“Zodra ik wierook rook of die teksten hoorde, was ik in een andere wereld. De katholieke mis vond ik altijd al reuze indrukwekkend. Maar het was wel een beetje alsof ik op bezoek was bij de koningin. Ik voelde van alles en merkte dat het iets met me deed, maar kon het niet benoemen.”
Noten leren lezen
Maar dan ontmoet hij dominee Ad van Nieuwpoort. Het is op een feestje bij Bas in de tuin. Ad is ook uitgenodigd, maar elkaar kennen, doen ze niet echt. “Ik wist: hij is dominee, Nederlands hervormd en ze noemen hem liberaal. Maar ik vond hem helemaal niet liberaal, eerder bijna hardcore orthodox. Waarom? Hij leest de Bijbel in het Hebreeuws en in het Grieks.”
Bas had al weleens eerder de Bijbel opengeslagen, maar de teksten begrijpen deed hij niet. “Het is Ad die me leerde: wil je God en Jezus leren kennen? Dan moet je lezen.”
Hij besluit zijn zoektocht met Ad te vervolgen. Bas stelt vragen, Ad geeft antwoorden. “Ik hoorde bij wijze van spreken eerst de muziek, die vond ik mooi. En Ad leerde me de noten lezen. Ik raakte enorm onder de indruk van hoe die verhalen in elkaar zitten. Zonder hem had ik het niet gekund.”
Christen? Ik ben een beetje allergisch voor dat stempel
Eenmaal onderweg leren ze niet alleen de Bijbel, maar ook elkaar steeds beter kennen. “Je kunt het prima over de Bijbel hebben met een glas wijn of terwijl je in de tuin een boom omzaagt”, Bas doelt op een paar van hun ontmoetingen waarover hij ook in zijn boek schrijft. “We moeten juist een beetje het stof van dat boek afblazen. Het hoeft niet zo nodig beschermd te worden.”
“Als iets de waarheid is – en ik denk dat de Bijbel de waarheid is – dan is de enige test om erachter te komen of dat ook echt zo is, dat je het kunt bevragen. Je moet er theater van kunnen maken. En als het dan ook echt de waarheid is, dan blijft die overeind staan. Dat maakt de Bijbel ook zo sterk: al die verhalen bevragen de waarheid. Op het moment dat er geen ruimte meer is voor twijfel, gaat het volgens mij mis. Kijk maar naar onze maatschappij; die is gepolariseerd, angstig en hard. Er is haast geen ruimte voor twijfel.”
‘Honderd procent adhd? Dat is niet officieel vastgesteld hoor’
Omdat het getal honderd in deze Visie centraal staat, leggen we Bas vier extra vragen voor.
1. Waar kan jij honderduit over praten?
“Over de Bijbel. Dat is één ding dat zeker is. En nog lang ook.”
2. Wanneer liep iets bij jou in het honderd?
“Vaak genoeg. Ik heb een aantal frontale botsingen gehad in mijn leven, maar hoef dat niet zo nodig met heel Nederland te delen. Het waren momenten waarop ik dacht: dit is echt niet goed. Dat ging dan om relaties of omgevingen waarin ik me opeens bevond, maar waar ik niet wilde zijn. Het zijn momenten waarop ik het verhaal over de verzoeking van Jezus in de woestijn heel dichtbij voelde. In de woestijn bezoekt de duivel Jezus en het Griekse woord voor duivel betekent verwarder. Dat ervaarde ik toen. Juist dan mag je weten: die verhalen in de Bijbel gaan ook over jou en mij.”
3. Waar geef jij je voor de volle honderd procent aan?
Zonder enige aarzeling: “Aan mijn gezin. Als mens word je best vaak geclaimd, vind ik. Door mensen die van alles van je willen, maar ook door eigen overtuigingen waaraan je allemaal moet voldoen. Ik heb gekozen voor mijn gezin, daar probeer ik mijn best voor te doen.”
4. Waar zou je naartoe gaan als je honderd dagen vakantie hebt?
“Het liefst ben ik in Europa of Afrika. Ik zou dan met een Deux Chevaux naar Parijs rijden, met de Orient Express naar Venetië, dan met de boot naar Egypte, doorreizen naar Afrika en eindigen in Zimbabwe. Maar alleen als geld geen rol zou spelen.”
Geloven is geen cliché
Het zijn deze gedachten die de basis voor zijn geloofsovertuiging vormen: meer ruimte voor twijfel en nuance. Het resultaat van urenlange gesprekken met zijn leermeester. “Het is misschien niet helemaal wat we gewend zijn, maar in de christelijke wereld gebruiken mensen veel lege woorden. Daar krijg ik een beetje jeuk van, omdat het snel clichés worden. Als iemand mij vraagt: geloof jij dat Jezus de eniggeboren zoon is, die uit de hemel kwam om de wereld te redden? Dan vraag ik: wat bedoel je daar precies mee? Ik krijg dan opgedreunde versies te horen van wat die tekst betekent, maar daar kan ik niet zoveel mee. Geloven is voor mij het tegenovergestelde van een cliché.”
Op de vraag of Bas zichzelf christen noemt, is zijn antwoord: “Ik ben niet bang om de boodschap van het christelijk geloof uit te dragen. Dat doe ik heel graag. Maar mezelf christen noemen, doe ik niet zo snel. Ik ben een beetje allergisch voor dat stempel. Je zit daarmee al heel snel in een wereld vol met regels. Dat is geen bevrijdende, maar een beklemmende boodschap. En ik denk niet dat dat is wat het christelijk geloof wil zeggen. Jezus’ boodschap is er een van verlichting en opstanding. Het gaat over een immense kracht die je op je benen zet.”
Met zijn verkondiging van de Bijbel als licht en luchtig boek, ontkomt Bas niet aan kritische reacties. “Na mijn theatervoorstelling In Gods naam vragen mensen mij weleens of het allemaal echt is. Dat is zeker zo, maar het niet alsof ik nu opeens helemaal in de Heer ben en Jezus in mijn hartje heb, om het even zo te noemen. Er is een overtuiging ontstaan dat mensen die geloven allemaal in dezelfde hoek zitten, maar dat is niet de boodschap die ik wil vertellen.”
‘Ik wilde Elvis worden’
Dat Bas’ boodschap een andere is dan we van hem gewend waren, valt hemzelf ook op. “Ik ben nu veel gelukkiger dan dat ik daarvoor was. Dat is wel wat, hè? Maar ik denk dat het echt zo is.”
“Door mijn popverleden en het succes dat daarbij kwam kijken, ben ik redelijk adrenalineverslaafd geweest. Ik wilde steeds maar meer, meer, meer.” Bas doelt op zijn tijd als zanger in de boyband Caught in the act en zijn carrière als acteur en presentator. “Als je een liedje zingt en mensen kunnen meezingen, dan is dat heel leuk, maar ergens ook een beetje leeg. Na zo’n optreden dacht ik: ik heb een leuke avond gehad en dat is het. Punt.”
“De voorstelling waarmee ik nu in de theaters sta, is totaal anders dan wat ik eerder heb gedaan. Er komt een extra dimensie bij. Ik heb een immense bron van inhoud ontdekt waaruit ik put. In Gods naam gaat het echt over wie ik ben, zonder enige filter. En ik hoop dat ook anderen geïnspireerd raken door mijn voorstellingen. Ik denk daarbij aan het verhaal van Jezus en de vijf broden die Hij uitdeelt. Ik heb geleerd dat die vijf broden voor de boeken uit de Thora staan, het Oude Testament. En brood staat voor dat wat mensen voedt. De verhalen uit de Bijbel voeden dus de mensen en door die verhalen uit te delen, vermenigvuldigt de boodschap zich. Dat is wat ik ook wil doen als ik op het podium sta en die verhalen doorgeef.”
Je hebt tijd nodig om even op adem te komen
Of hij met zijn kennis van nu spijt heeft van eerdere keuzes in zijn leven? “Geen enkele. Ik leef niet in het verleden. Het leven gaat zoals het gaat, en daar ben ik blij om. Ik heb mijn kinderdroom na kunnen jagen: ik wilde Elvis worden. Dat is niet helemaal gelukt, maar ik deed wel wat ik toen het liefste deed: zingen en mensen entertainen. En dat kan ik nu ook weer gebruiken om het verhaal van de Bijbel aan een breed publiek te vertellen. Het leven is al zwaar en ingewikkeld genoeg. Het verhaal van de Bijbel is juist een verhaal dat licht nodig heeft. Dat probeer ik te doen in mijn voorstelling.”
Het is deze boodschap die Bas wil delen met eenieder die het horen wil. “Ik heb taal gekregen om dat wat ik altijd al wel heb gevoeld onder woorden te brengen. Dat is fantastisch. Ik vind het enorm inspirerend om de Bijbel op te pakken en die bladeren een beetje los te schudden, er wat licht over te laten schijnen. Het is geen zwaar, donker boek.”
Nieuwe dromen
Het einde van zijn reis is voorlopig nog lang niet in zicht, vertelt hij. “En ik geloof ook niet dat er een einde aan gaat komen. Ik heb veel nieuwe dromen gekregen. Die gaan vooral over hoe ik de boodschap nog meer kan uitdragen en hoe ik nog meer mensen kan bereiken. De zomer is voor mij het moment dat ik met nieuwe plannen kom. Maar tegelijkertijd is het een periode waarin ik tot rust wil komen.”
“Het is goed om van ophouden te weten. De zondag staat bij mij in het teken van rust. Op die dag doe ik echt even helemaal niks. Geen computer, geen telefoon. Dat is geen wet van Meden en Perzen, maar liever niet. Die zondagsrust is geen regel om ons te pesten. Je hebt tijd nodig om even op adem te komen. In het scheppingsverhaal lees je dat op het moment dat de mens op aarde komt, hij eerst een dag rust krijgt. God geeft ons tijd om na te denken. Waar ben ik beland, waar gaat het leven over, hoe voel ik me? In onze maatschappij is daar geen ruimte voor, maar God geeft ons tijd om vragen te stellen.”
Geschreven door
Elodie Harreman
