Baas in eigen bedrijf: ‘In loondienst zou ik mijn creativiteit niet kwijt kunnen’

Janine is eigenaar van het eerlijke en duurzame kledingmerk Common & Sense. In haar studententijd werden haar ogen geopend voor het leed in de kledingindustrie, mede door het instorten van Rana Plaza (In 2013 stortte even buiten de hoofdstad Dhaka een groot complex in, waarin zeker vijf textielfabrieken gevestigd waren. Meer dan 1130 mensen kwamen om het leven, red.) Zo begon haar missie als impactondernemer. “Ik wil een mooi product maken, waarbij ik recht doe aan mens en natuur, zonder dat het de wereld schade brengt.”

Elsa startte als grafisch vormgever, werd daarna bruidsfotograaf en is inmiddels eigenaar van het merk- en marketingbureau Lux Brands. Ondernemen zit in haar bloed. Met haar KvK-inschrijving trad ze in de voetsporen van haar vader en opa. Dat ze op haar negentiende voor zichzelf begon, kwam dan ook voor niemand als een verrassing.

“Ik heb altijd al geweten dat het bij mij zou passen, vooral het vrijheidsaspect trok mij aan. Dat is een stukje karakter, ik ben behoorlijk eigenwijs. In loondienst zou ik mijn creativiteit niet helemaal kwijt kunnen. Als ondernemer werk je ook binnen bepaalde kaders, maar je kunt ze wel zélf inkleuren.”

Dat herkent Janine heel goed. “Ik kies altijd al graag mijn eigen pad, en heb meer hang naar avontuur dan naar zekerheid. De baas zijn over mijn eigen tijd en ideeën vind ik heel fijn. Ik denk dat het heel goed bij mij past om voor mijzelf te werken.” Dat werd bevestigd toen ze tijdens haar studie Rural Development and Innovation in Wageningen een eigen bedrijf moest opzetten. “Daar is het zaadje van impactvol ondernemen geplant.”

Pippi Langkous

Beide vrouwen begonnen vol optimisme aan hun businessavontuur. Waar ze van tevoren tegenop zagen? “Eigenlijk niets,” antwoordt Janine. “Ik ben altijd van het gewoon doen. Als er zich een probleem aandient los ik dat op dat moment wel op. De kledingindustrie is heel complex, dat kan overweldigend zijn. Je kunt beter gewoon beginnen. Als je er te lang over nadenkt, zie je alleen maar beren op de weg.”

Ook Elsa ging er zo onbevangen mogelijk in. “Ik had een Pippi Langkous-gevoel: ‘ik heb dit nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan’. Mijn man en ik waren net getrouwd en woonden in een relatief klein huisje, dus onze maandlasten waren niet zo hoog. Daarnaast werkte ik ook nog drie dagen per week in loondienst, dat gaf ook een bepaalde zekerheid. Ik was jong, had een stabiele omgeving en niet veel verantwoordelijkheden.”

Beginjaren

De eerste jaren als ondernemer omschrijft Elsa als ‘één groot avontuur’. “Ik ben begonnen als grafisch vormgever, toen ging ik verder met fotografie en later heb ik verschillende andere bedrijven opgezet. Er wasnog niet zo veel vastomlijnd, dus ik kon stapsgewijs ontdekken wat ik leuk vond. Dat was een hele ontspannen manier van starten.”

Voor ondernemers die nu beginnen is dat wel anders, vermoedt ze. “Er komt tegenwoordig vaak een heel verwachtingspatroon bij kijken. Hoe hoor je te ondernemen, wat hoor je te verdienen? Die druk speelde in de tijd dat ik startte nog niet zo’n rol.”

Er komt tegenwoordig een heel verwachtingspatroon kijken bij ondernemen

Janine’s bedrijf begon niet met een inschrijving bij de KvK, maar met een challenge. “Ik wilde uitzoeken of het mogelijk is om een betaalbaar jurkje te maken, van zeg vijftig euro, dat óók eerlijk geproduceerd is. Daar heb ik over gedeeld op sociale media, en er haakten best wat mensen aan. Toen ik mijn bedrijf inschreef was ik daar al een half jaar mee bezig vanuit hobbyperspectief.”

Van een hobby naar een fulltime baan dus, en eentje waar ze haar handen vol aan heeft. “Zeker de eerste drie jaren waren heel intensief en hectisch. Je moet alles nog opbouwen. Ik heb talloze fabrieken bezocht, want het is een grote uitdaging om écht je hele productieproces transparant te maken.”

Money, money, money

Als er íéts is dat mensen tegenhoudt om zelf te gaan ondernemen, dan is dat wel de financiële onzekerheid van een eigen bedrijf. Dat snapt Janine maar al te goed, ze stopte al haar spaargeld in Common & Sense. “Dat was niet weinig, dus het was erg spannend om het allemaal in mijn bedrijf te stoppen. Ik geloofde in mijn concept, maar wist niet of het anderen ook zou aanspreken.”

Je kunt het je niet veroorloven om niet met cijfers bezig te zijn

In de kledingindustrie zijn voorbetalingen niet te vermijden, legt ze uit. “Het proces om kleding te maken kost maanden. Dat betekent dat ik investeer in een volgende collectie, terwijl de huidige nog niet eens is verkocht. Je moet heel veel grip hebben op je cijfers. Ik vind het niet per se leuk, maar je kunt het je niet veroorloven om er niet mee bezig te zijn.”

Door de jaren heen heeft ze daarbij geleerd om ver vooruit te kijken. “Ik weet dat juli en augustus slechte maanden zijn, dus dat calculeer ik in. Daardoor raak ik niet in paniek als het even rustig is en kom ik niet voor verrassingen te staan.”

Voor Elsa waren financiën aan het begin van haar ondernemersavontuur geen struggle. Dat veranderde echter toen ze in een identiteitscrisis terecht kwam. “Ik had net mijn bedrijf The Confetti Collective verkocht, en merkte hoe erg mijn identiteit aan mijn ondernemerschap was gaan hangen. Daardoor belandde ik in een zoektocht naar wie ik daarbuiten eigenlijk was.”

Ook als ik even niets bereik ben ik waardevol en geliefd

Ze bleef doorwerken als coach en merkontwikkelaar, maar haar zoektocht naar zichzelf had een flinke impact op haar werk én dus ook op haar financiën. “Op een gegeven moment wist ik niet eens of ik mijzelf die maand een salaris zou kunnen uitbetalen. Daar heb ik veel stress om gehad. Toen merkte ik hoeveel invloed geldzorgen hebben op je hele welzijn. Het was heel pittig, maar die tijd heeft mij ook gevormd.”

In deze moeilijke periode schreef Elsa een boek; Geroepen voor Gods plan met jou. “Dat werd het thema, juist omdat ik daar zelf ook zo naar op zoek was. Inmiddels heb ik geleerd dat mijn identiteit niet gekoppeld hoeft te zijn aan mijn status of functie. Ook als ik even helemaal niets bereik geloof ik dat ik waardevol en geliefd ben door God.”

Voor- en nadelen van ondernemen

Iedere baan heeft z’n mooie en minder mooie kanten, zo ook het ondernemen. “Het werk gaat altijd door,” vertelt Elsa. “Je moet heel goed je grenzen bewaken, anders ben je 24/7 aan het werk. Dat is een valkuil waar ik ook weleens ben ingetrapt. Er waren maanden dat ik twaalf tot veertien uur per dag werkte, dat is niet gezond. Voor je het weet zit je in een rat race. Tegelijkertijd leer je ook van zulke ervaringen, het ondernemerschap is de grootste persoonlijke ontwikkelingsreis die je kunt maken”

Ondernemen is de grootste persoonlijke ontwikkelingsreis die je kunt maken

Bij een eigen bedrijf komen daarnaast ook soms ingewikkelde keuzes kijken, weet Janine uit ervaring. “Ik ben weleens een samenwerking gestart met een fairtrade atelier in Polen, maar die moest ik na een paar maanden stoppen. Het waren heel lieve mensen, maar de taalbarrière was té groot. Als ik daar was kwamen we er met gebaren wel uit, maar op afstand ging dat niet. Er zaten al maanden aan tijd in, dus zo’n keuze doet pijn.”

Toch vinden ze beiden de voordelen van ondernemen zeker opwegen tegen de nadelen. Janine: “Bij iedere collectie heb ik natuurlijk een beeld voor ogen van hoe die eruit moet komen te zien. Als het er dan daadwerkelijk is, geeft dat een heel voldaan gevoel. Tijdens mijn opleiding maakte ik vooral rapporten, nu werk ik aan iets tastbaars, dat ik aan het eind van de rit in handen heb. Dat maakt me echt blij.”

Voor Elsa is vooral de vrijheid een enorme plus. “Ik ben sinds zeven jaar moeder van twee fantastische jongens. Het grootste voordeel is dat ik er voor hen kan zijn als het nodig is. Als er eentje ziek is, kan ik makkelijker dan mijn man mijn schema omgooien. Ik heb de ruimte om mijn leven om de jongens heen te bouwen, in plaats van dat hun leven om mijn baan gebouwd moet worden. Daar ben ik heel dankbaar voor. Ik vind mijn werk fantastisch, maar mijn gezin staat op de eerste plaats.”

Netwerken

Gedeelde smart is halve smart, gedeelde vreugd is dubbele vreugd. Een netwerk van andere ondernemers is dan ook onmisbaar voor beide vrouwen. Elsa: “Het is ontzettend belangrijk om mensen om je heen te hebben die je vooruit helpen, spiegelen en eerlijk tegen je durven zijn. Je plannen gaan zóveel beter als je ze deelt met de juiste mensen. Ik hou van nature al van dingen samen doen, en in het ondernemerschap heb ik gemerkt hoeveel voordelen dat met zich meebrengt.”

Ook Janine stipt het belang van een netwerk aan. “Ik heb hier in Utrecht contact met verschillende vrouwen die ondernemen in soortgelijke producten, en daarnaast spreek ik regelmatig andere impactondernemers. Het is heel fijn om samen te kunnen sparren en elkaar te supporten. Dat kan ook heel concreet, door bijvoorbeeld een collectie te maken samen met een sieradenmerk.”

Foto Else: Studio Lin
Foto Janine: Metje Fotografie