Axel Wicke op Dag van de Duitse eenheid: 'Tweedeling blijft'

Nadat in 1989 de Berlijnse Muur was gevallen was het optimisme in Duitsland groot. Binnen een jaar, op 3 oktober 1990, werden beide Duitslanden alweer één. Maar deze razendsnelle integratie heeft zich niet overal doorgezet. Het radiomagazine EO Live bespreekt met predikant Axel Wicke, opgegroeid in West-Berlijn, het toen en nu van Oost-Duitsland.

De verwachtingen waren hooggespannen na de eenwording. Het oosten, dat het snelle economische tempo van het Westen in de DDR-tijd niet kon bijbenen, zou zich kunnen optrekken aan de welvarende buren. Maar al snel bleek dat Oost-Duitse fabrieken de concurrentie niet aankonden en moesten sluiten, dat inwoners vertrokken naar het westen en ook kerken leegliepen.

(Tekst loopt door onder de foto.)

Hoewel kerk een bijzondere rol speelde in de DDR, trad het verval snel in. Wicke beschrijft dat met een voorbeeld. “Na enkele jaren werd er iemand van mijn opleiding in predikant in de kerk. Hij werd geplaatst in landelijk gebied met enkele kerken. Maar toen hij die gemeentes afging om kennis te maken, bleef hij in verschillende kerken alleen. In die kerken kwam niemand meer.”

• Lees ook: Tijs van den Brink: 'Waren we maar een Duitse provincie'

Wicke woont alweer een tijd in Nederland, waar hij werkzaam is als protestants predikant in Den Haag. Toch blijft hij betrokken op Duitsland. “Ik spreek mensen en ga er op vakantie. Dan zie je dat sommige dorpjes leeglopen. Jongeren vertrekken naar de plaatsen die het economisch wel goed doen – ook in het oosten – of zoeken hun heil in het westen, de ouderen blijven achter."

Kerkelijk voetbalelftal

Dat heeft ook impact op de kerk. En je moet ook de jarenlange invloed van socialisme en communisme niet onderschatten.” Tegelijkertijd ziet hij nieuwe manieren om als kerk aanwezig te zijn in de samenleving opbloeien. “In een leeggelopen kerkgemeenschap besloten ze een voetbalelftal op te richten. Die was zeer succesvol en zo waren ze als kerk toch zichtbaar en actief.” 

De realiteit blijft echter dat het voormalige Oost-Duitsland minder welvarend is dan West-Duitsland. Is het optimisme en het idee van een ongedeeld Duitsland te hoog gegrepen? “Nee, dat denk ik niet. Misschien kun je in dertig jaar tijd ook niet hele grote resultaten verwachten," denkt Wicke. "Laten we het project nog eens dertig jaar geven; ik denk dat het dan een stuk beter gaat.”

Beeld Berlijnse Muur: Shutterstock