Art-Jan is homo: ‘Tegen iedereen die hiermee worstelt, wil ik zeggen: je bent niet alleen’

Twee mannen worden ’s nachts mishandeld door een groep jongeren. Maar waarom willen ze daarvan geen aangifte doen? In de film Alles van waarde ontrolt zich langzaam hun verhaal: de twee mannen hebben gevoelens voor elkaar. En een van de twee, Marc, is getrouwd met een vrouw, vader en meelevend lid van de kerk…

Art-Jan (27) was bij de première van de tv-film. ‘Het is een prachtig verhaal dat op een bijzondere manier wordt verteld.’ Maar bij hem riep de film ook veel herkenning op. ‘Je ziet de hoofdpersoon van de film in eenzaamheid worstelen met zijn gevoelens voor mannen. Op een gegeven moment bidt hij tot God: ‘Neem deze gevoelens van me weg’. Dat was voor mij heel herkenbaar, zo heb ik ook gebeden.’  

Ik ben er geen

Art-Jan worstelde ook lange tijd in alle eenzaamheid met zijn gevoelens voor mannen. ‘Ik groeide op in de Gereformeerde Gemeenten in Nederland, een streng kerkgenootschap. Dat was echt een gevalletje ‘ik ben er geen, ik ken er geen’. Ik heb ook kort een relatie met een meisje gehad, maar hoe ouder ik werd, des te zekerder wist ik dat ik op jongens viel.’

Op mijn 17e heb ik het aan mijn ouders verteld, of eigenlijk opgeschreven, want ik was heel bang voor hun reactie. Gelukkig was die het tegenovergestelde van waar ik bang voor was. Mijn moeder zei: “Je bent ons kind, we houden van je zoals je bent”.’

Zichzelf accepteren

Art-Jan was ervan overtuigd dat hij alleen door het leven zou moeten gaan, en ook zijn ouders lieten wel merken dat ze een partner niet zouden accepteren. Hij worstelde om zichzelf te accepteren zoals hij was; een proces van jaren. ‘Als je zoveel jaar hebt gehoord dat het zondig is, van de duivel, en er worden verhalen verteld over de hel, dan schud je dat niet zomaar van je af. Ik heb daar nog weleens moeite mee.’

In de loop van de jaren las hij veel websites en blogs en besloot hij dat hij wél een relatie wilde. Op zijn 22e ontmoette hij zijn huidige vriend, met wie hij inmiddels samenwoont. ‘Toen ik mijn moeder vertelde dat ik een date had met hem, reageerde ze heel geïnteresseerd. Ondanks wat ze eerder hadden gezegd, bleek hij al snel heel welkom bij ons thuis.’

Nooit het gesprek aangegaan

Niet iedereen uit zijn familie reageerde zo. Van familieleden kreeg hij een Bijbeltekst uit het boek Romeinen geappt, die vaak gebruikt wordt om homoseksualiteit af te wijzen. Zij vermijden hem waar ze kunnen, net als de opa en oma van vaderskant. ‘Wat ik zo jammer vind, is dat ze nooit het gesprek met me zijn aangegaan. Ze draaien zich om als ze me zien.’

De gereformeerde gemeente verliet hij. ‘Ik kreeg niets van de boodschap mee, kon geen enkele preek navertellen. Toch wilde ik het geloof niet verlaten, daarvoor had ik genoeg van God ervaren. Samen met mijn vriend bezocht ik een PKN-kerk en dat was zo bijzonder. De eerste paar keren kregen we in de preek echt antwoorden op dingen waarover we het in die week ervoor hadden gehad. Voor het eerst voelde en ervaarde ik ook iets van het geloof in de kerk.’

Je bent niet alleen

Art-Jan heeft veel in z’n eentje uit moeten vinden, omdat hij, net als de hoofdpersoon in de film Alles van waarde dacht dat hij er alleen voorstond. ‘Maar tegen iedereen die nu worstelt met deze gevoelens wil ik zeggen: je bent niet alleen. Ga op zoek naar mensen die weten wat je doormaakt, die zijn er echt.’ Tegelijkertijd: een coming-out kun je niet forceren, ook niet als omgeving. Iemand moet het zelf doen en er zelf klaar voor zijn.’

De film wordt uitgezonden door de EO, die met de film wil bijdragen aan het gesprek over homoseksualiteit in de kerken. Dat gesprek blijft hard nodig, vindt ook Art-Jan. ‘Dat ik door sommige mensen echt uit hun leven word gewist met Bijbelteksten, dat is zo onnodig. Je kunt altijd het gesprek aangaan, je hoeft het niet eens met elkaar te worden. Laten we er gewoon voor elkaar zijn. Want niemand verdient zo’n enorme eenzaamheid.’

Telefilm Alles van waarde is zondag 3 oktober te zien om 20.25 uur op NPO 3. Of Je kunt ‘m na de tv-première op je eigen moment bekijken via NPO Start.