Anne-Mar Zwart: 'Voor mijn gezondheid doe ik veel te weinig'

“Mijn gezondheid? Daar doe ik helemaal niets voor!” Het eerste waar Anne-Mar Zwart (39) bij het woord gezondheid aan denkt? “Mensen die veel sporten en weinig alcohol drinken. Nou, ik sport niet en drink elke dag een glas wijn.”

Toch is ze een van de gezichten van het nieuwe EO-programma Driedubbel Gezond. Samen met presentatoren Bert van Leeuwen en Jesse Brandsen maakt Anne-Mar vanaf 28 februari acht afleveringen over de gezondheid van ons hart, hoofd en lijf. Met de laatste pijler houdt Anne-Mar zich bezig.

Wie is Anne-Mar?

Anne-Mar Zwart (39) is presentator van verschillende EO-programma’s, zoals 'Hallo, ik heb kanker', 'Hallo, ik heb een eetstoornis' en 'Handen aan de couveuse'. Ook maakte ze de podcast 'Willen jullie geen kinderen?' over haar eigen fertiliteitstraject. Anne-Mar is de dochter van Ruth Zwart, met wie ze een tijdlang samen bij de EO werkte. Ze is getrouwd met Roger en moeder van twee kinderen: Fender en Flore. Vanaf 28 februari verschijnt ze als een van de drie presentatoren van het nieuwe EO-programma 'Driedubbel Gezond' om 16.25 uur op NPO 1.

• Driedubbel Gezond

  Klik hier

Sportschool

Eerder presenteerde ze de jeugdprogramma’s 'Hallo, ik heb kanker' en 'Hallo, ik heb een eetstoornis', maakte ze twee seizoenen van de documentaireserie 'Handen aan de couveuse' en deelde ze in de podcast 'Willen jullie geen kinderen?' haar eigen fertiliteitsverhaal. “Dat ze me voor 'Driedubbel Gezond' vroegen, vond ik daarom ook meteen leuk. Vooral medisch-ethische kwesties heb ik altijd al reuze interessant gevonden."

"Maar voor mijn eigen gezondheid doe ik wel echt veel te weinig. In de kerstvakantie heb ik me voorgenomen daar verandering in te brengen. Ik heb me ingeschreven bij een sportschool,” Anne-Mar begint te lachen, “maar ik zag dat ze me net nog een berichtje hebben gestuurd met de vraag waar ik bleef.”

Actief type

Dat de presentator serieuzer aan een gezondere levensstijl wil werken is geen fabeltje. De reden? “Dit jaar word ik 40, en dat komt toch wel even binnen. Mijn dochter is nu 6 maanden, dus een jonge moeder ben ik niet. Als ik zie hoe leuk mijn ouders – die zijn nu begin 70 – het vinden om hun kleinkinderen te zien opgroeien, dan is dat ook mijn wens. Ik wil mijn kinderen en eventueel hun kinderen op een fitte manier meemaken. Dat ik de enige in mijn omgeving ben die niets aan een gezonde levensstijl lijkt te doen, begint nu toch wel ergens aan me te knagen.”

“Het punt is alleen,” zegt Anne-Mar even later, “dat ik mezelf heel actief vind. Ik zit nooit. Nu toevallig, maar normaal gesproken ben ik hele dagen aan het draaien en altijd onderweg. Thuis ben ik ook vaak bezig. Voor mij geldt echt: een opgeruimd huis is een opgeruimd hoofd, dus voordat ik eens op de bank ga zitten om een serietje te kijken, moet eerst de keuken schoon zijn, de tassen van de kinderen opgeruimd, wasjes gedraaid… Als ik een kantoorbaan zou hebben en de hele dag zou zitten, zou ik denk ik veel meer voelen dat ik zo weinig voor mijn gezondheid doe.”

Strenge diëten

“Vroeger deed ik trouwens van alles”, herinnert Anne-Mar zich. “Paardrijden, hockeyen. Totdat ik merkte dat ik daardoor ’s avonds langer aan mijn schoolwerk moest zitten; toen ben ik ermee gestopt. Op mijn 16e stond ik nog weleens op een blauwe maandag met een vriendinnetje in de sportschool omdat we ervan overtuigd waren dat we te dik waren en moesten afvallen. Maar echt serieus was dat niet.”

“In m’n middelbareschool- en studententijd worstelde ik daar sowieso wel mee”, vertelt ze even later. “Ik had vaak de gedachte dat ik te dik was, en vond altijd wel dat ik moest lijnen. Dan probeerde ik bijvoorbeeld heel strenge diëten uit, zoals het Atkins-dieet. Ik at dan van de ene op de andere dag geen koolhydraten meer, alleen nog maar salade, vlees en ei. De kilo’s vlogen eraf, maar ik voelde me helemaal niet goed. Ik kreeg een veel te hoge hartslag, en daarna kwam ik twee keer zo hard aan.”

In het programma 'Hallo, ik heb een eetstoornis' spreekt Anne-Mar jongeren die op eenzelfde manier bijvoorbeeld anorexia ontwikkelden. “Dat zette me aan het denken: had dat bij mij ook kunnen gebeuren? Maar ik denk dat ik daarvoor mentaal te stabiel ben. En wat je ziet, is dat het vaak een combinatie van verschillende factoren is waardoor iemand een eetstoornis ontwikkelt, bijvoorbeeld als iemand ook last heeft van dwanggedachten.”

Zonder make-up

“Ik denk wel dat ik nu lekkerder in mijn vel zit dan toen ik tiener was”, knikt Anne-Mar. “Ik ben zekerder over mijn lijf, ook al ken ik natuurlijk nog steeds mijn onzekerheden. Als ik in de spiegel kijk, weet ik dat ik tevreden mag zijn, maar denk ik ook: die billen mogen wel wat voller, of: ik vind mijn armen te wit en te slap.”

Lachend: “Makkelijk over mijn uiterlijk ben ik niet, hoor. Je zult mij niet snel het podium op zien gaan in een jurk waarin ik me niet lekker voel. En zonder mascara naar de Albert Heijn? Amehoela!”

“Daar zou ik eigenlijk wel makkelijker in willen zijn”, vervolgt ze op serieuzere toon. “Ik durf dus maar met één gezicht de deur uit, omdat ik mezelf anders niet mooi genoeg vind. En ik heb altijd een spiegeltje in mijn tas. Ik vind het wel erg dat ik daar niet vrij van ben.”

Waardoor komt dat?

“Mijn oma was ook ontzettend ijdel. Die wilde bijvoorbeeld altijd dat haar haar goed zat. En ook dat van mijn opa. Voordat ze de deur uit gingen, kwam ze naar hem toe gesneld met een kammetje in haar hand, en zei ze: ‘Paul, zo kun je niet naar buiten!’ Ik dacht dan: waar maak je je druk om?”

Vloek

Problemen met haar gezondheid heeft Anne-Mar nooit gehad. “Maar dat is ook meteen heel verraderlijk. Het lijkt bij mij aan de buitenkant misschien niet per se heel hard nodig om te sporten, maar je weet natuurlijk niet hoe het er vanbinnen uitziet. Mijn lichaam is daarmee een zegen, maar ook een beetje een vloek.”

Maak je je daar zorgen over?

“Mijn moeder heeft twee keer borstkanker en één keer blaaskanker gehad, en dat spookt wel altijd rond in mijn achterhoofd. Toen ik een jaar of 18, 19 was, hebben we laten onderzoeken of ik genetisch belast was. Dat bleek gelukkig niet zo te zijn. Maar als je googelt op de oorzaken van kanker, staat alcohol op nummer één, niet sporten op nummer twee en rood vlees op nummer drie. En bij alle drie denk ik: daar is voor mij werk aan de winkel.”

Glas wijn

“Vooral met mijn alcoholgebruik worstel ik.” Het is een onderwerp waar de presentator ook op social media erg open over is. “Want ook al drink ik geen hele flessen, ik vind het niet fijn dat ik dagelijks iets gebruik waarmee ik moeilijk zonder kan. Elke dag als ik thuiskom, schenk ik samen met mijn man Roger een glas wijn in. En nogmaals, ik drink niet veel. Ik houd het bij maximaal twee glazen. Maar toch...”

Waarom denk je het nodig te hebben?

“Ik zie het als een beloning. Aan het einde van de dag kom ik thuis, uit die ratrace van werken en voor de kinderen zorgen, en is dat voor mij een manier om te ontspannen. Dat komt ook echt door de gezelligheid die er voor mij bij een glas wijn komt kijken.”

Borrelplank

“Het is iets wat ik van huis uit gewend ben”, vervolgt Anne-Mar. “Als er vroeger onverwachts iemand bij ons bleef eten, draaide mijn moeder de gaspitten uit. ‘Weet je wat?’ zei ze dan. ‘Laten we lekker chinees halen!’ En dan ging er altijd wel een flesje open. Het was bij ons thuis nooit van: dat doen we wel een andere keer. We leefden heel erg in het moment, en dat doen Roger en ik nu ook. Elke dag maken we een klein borrelplankje. Dan nemen wij wat toastjes en krijgt onze zoon Fender een paar chipjes. Ik wil het leven vieren en het liefst van elke dag een feestje maken. Daarmee wil ik het niet goedpraten, maar het is voor mij wat dat glas wijn betekent: even vieren dat we allemaal weer thuis zijn, ook al is het zomaar een doordeweekse dag.”

Toen bleek dat Anne-Mar niet gemakkelijk kinderen kon krijgen en ze aan een fertiliteitstraject begon, raadde de arts haar in eerste instantie aan om te stoppen met alcohol. “Maar toen ik hem uitlegde dat het mij helpt om te ontspannen, kwam hij daarop terug. Stress werkt namelijk al helemaal niet bevorderend in een fertiliteitstraject. En natuurlijk is het niet bewezen, maar een glas wijn helpt mij nu eenmaal om lekker in mijn vel te zitten.”

Grillig werk

Op welke momenten ze dat vooral nodig heeft? Anne-Mar hoeft er niet lang over na te denken: “Wanneer ik het moeilijk vind om de balans tussen mijn werk en thuis te vinden. Mensen vragen mij weleens hoe ik die twee combineer. Het eerlijke antwoord? Niet. En de balans? Ik weet die nog steeds niet te vinden. Ik wil er heel graag voor mijn kinderen zijn, maar vind mijn werk ook loeibelangrijk. Ik heb nog nooit op een opnamedag gezegd: ‘Jongens, ik moet nu gaan, thuis wacht.’ Elke dag is het opnieuw uitvogelen hoe ik alles goed doe, en mijn werk is daarbij leidend. Soms zit ik om half zeven ’s ochtends al in de visagie. Dan moet Roger de kinderen wegbrengen. Of ik ben weer eens een paar dagen weg voor opnames in het buitenland. Mijn werk is heel grillig, maar dat is ook wat ik er juist zo leuk aan vind.”

Hoe uit stress zich bij jou?

“Laatst moest ik voor het programma 'Enkeltje Verweggistan' weer een paar dagen weg. De dagen ervoor kreeg ik plotseling onwijze kramp in mijn slokdarm. Ik dacht eerst dat het beginnende keelpijn was, maar toen ik eerder in een stressvolle periode zat, had ik hetzelfde gevoel. Dat is pure stress.”

In hoeverre laat je je werk je leven bepalen?

“Als mijn werk te veel vraagt van mijn lichaam, stop ik ermee. Nu was het kramp in mijn slokdarm, en ging het vanzelf weer weg.”

Ongrijpbaar

Dat gezondheid geen vanzelfsprekendheid is, weet Anne-Mar als geen ander. In de programma’s die ze maakt, ziet ze bijna dagelijks hoe jongeren en volwassenen worstelen met hun gezondheid.

“Voor 'Driedubbel Gezond' maakte ik laatst een uitzending over ALS. We weten tot nu toe niet wat de oorzaak van die ziekte is; zelfs artsen en wetenschappers noemen dat pure pech. En hoe moeilijk ik dat ook vind, je hebt niet alles in de hand. Je gezondheid is daarmee voor mij iets ongrijpbaars, iets waar je geen invloed op kunt uitoefenen. Natuurlijk kun je je best doen om zo gezond mogelijk te leven, maar er zijn ook mensen die gezond leven en toch ziek worden."

"Of neem nou zwanger worden”, vervolgt Anne-Mar. “Ik was er nooit van uitgegaan dat dat niet een-twee-drie zou lukken. Ik was niet naïef, maar mijn moeder was bijvoorbeeld wel snel zwanger, dus ik dacht er van tevoren niet heel erg over na.”

Heeft jouw fertiliteitstraject je kijk op gezondheid veranderd?

“Het heeft me nog meer doen beseffen dat gezondheid ongrijpbaar is. We hebben niet in de hand wat er in ons lichaam gebeurt, en ik heb dan ook nooit het idee gehad dat mijn lichaam faalde. Gezondheid is geen recht, het is je gegeven.”

Heb je vragen aan God bij de gezondheidsproblemen die je tegenkomt?

“Nee. Dat mijn moeder drie keer kanker heeft gehad, reken ik God ook niet aan. Ik zie God als een liefhebbende Vader. Ziekte komt niet van Hem. Ziekte overkomt ons in dit leven, en we mogen God vragen of Hij ons wil troosten. Maar bidden om genezing van mijn moeder of om zwanger te worden, heb ik nooit gedaan.”

Waarom niet?

“Ik ben geen vragende bidder, ik bid vooral om God te bedanken. De reden dat ik God niks wil vragen, is – denk ik – dat ik geen verwachting bij mezelf wil opwekken. Want als die verwachting dan geen werkelijkheid wordt, ben ik teleurgesteld in God.”

Onderschat je God dan niet?

“Mijn gevoel is eerder dat God voor mij ook ongrijpbaar is. Als ik Hem zou vragen om dit soort concrete dingen, vind ik ergens dat ik Hem naar beneden haal. Dan wil ik Hem inzetten voor mijn eigen plannen. De waarom-vraag heb ik ook nooit aan God gesteld. Hoe het zit met ziekte en andere narigheid in deze gebroken wereld weten we niet. Maar ik geloof dat God met ons meehuilt.”

• Driedubbel Gezond

  Driedubbel Gezond