Anna (32) vluchtte uit Oekraïne en zet nu een her­den­kings­dag op voor één jaar oorlog

Het was al de derde dag dat er militaire vliegtuigen boven het huis van Anna en haar familie vlogen. “Vliegtuigen zijn echt andere wapens. Een tank of een geweer is zichtbaar en kun je begrijpen. Maar een vliegtuig kun je alleen maar horen. Je huis begint te trillen en het enige dat je denkt is: niet hier, niet nu.” Dit is het moment dat Anna besluit dat het niet meer veilig is om thuis te blijven. “Wat als ik zou sterven en mijn zoontje zou dat zien? Of wat als mijn zoontje zou sterven? We moesten daar weg, het gevaar was te groot geworden.”

Aankomen bij de Jaarbeurs

Ze besluit zo weinig mogelijk mee te nemen. “We kwamen aan met één kleine rugzak, één stuk speelgoed voor mijn zoontje, één boek en al onze belangrijke documenten.” Daarna blijkt dat Anna, haar moeder en haar zoontje precies op tijd zijn gevlucht. “Kort na onze vlucht was er een bombardement. Dezelfde nacht nadat we ons huis hadden verlaten, was een buurt verderop gebombardeerd. We hoorden dat de ramen in ons huis waren gesprongen.”

Anna komt aan in Utrecht, waar vluchtelingen worden opgevangen in de Jaarbeurs. In het evenement dat ze organiseert met de stichting, speelt dat ook een grote rol. “Ik ken heel veel mensen die, net als ik, aankwamen bij de Jaarbeurs. Mijn eerste herinnering was veel glimlachende mensen, die zeiden dat ze ons wilden helpen. Ik voelde mij welkom. In het vluchtelingencentrum krijg je hoop voor hulp, een huis, iets. Onderweg naar het vluchtelingencentrum voel je dat er nu iets zal veranderen en dat iemand je kan helpen. Je hebt hoop op hulp.”

‘Walk of hope’

Het is die ervaring die ervoor zorgt dat niet alleen de Jaarbeurs een belangrijke plaats is voor de herdenkingsdag op 24 februari, maar ook een stuk van de route er naartoe. Die loopt van Utrecht Centraal naar de Jaarbeurs, de route die veel Oekraïense vluchtelingen hebben gelopen. “Het is een ‘walk of hope’”, legt Anna uit. “Het is een emotionele route voor iedereen die op die manier is gearriveerd. Zo kunnen ze het herbeleven met elkaar.”

Eenmaal aangekomen bij de Jaarbeurs gaat daar de herdenkingsdag verder. “We willen focussen op herbouwen en het geven van hoop. Er zullen ontmoetingspunten zijn die Oekraïense regio’s symboliseren. Het is de bedoeling dat het de sfeer heeft van een veilige woonkamer waar iedereen zich thuis voelt, omdat iedereen hun thuis is kwijtgeraakt. We hopen dat mensen die elkaar zijn kwijtgeraakt elkaar hier weer mogen ontmoeten. Iedereen, Oekraïens en Nederlands, is welkom om samen te herdenken, te praten, te ontmoeten, speeches te kijken op het scherm en nog veel meer.”

Terug naar Oekraïne

Het eerste jaar in Nederland was moeilijk voor Anna. “Er waren zoveel veranderingen. Bovendien moest ik ook zorgen voor mijn moeder en mijn zoontje. Ik wilde hen een veilig gevoel geven en moest vooral zelf stabiel blijven, maar dat was erg moeilijk. Gelukkig vond ik mensen die ons hebben geholpen. Er zijn ook nog veel mensen in Oekraïne achtergebleven, daarover maak ik mij veel zorgen. Ik probeer ze zoveel mogelijk te ondersteunen en ze te vertellen dat het goedkomt.”

Ooit zou Anna wel terug willen naar Oekraïne, maar in eerste plaats wil ze dat haar zoontje een goed en veilig leven heeft. “Oekraïne is mijn land, natuurlijk wil ik terug. Maar ik ben ook verantwoordelijk voor de toekomst van mijn zoontje: hij is net aan het wennen aan Nederland. Hij had veel nachtmerries in het begin, waarin hij huilde dat hij naar huis wilde. Hij mist zijn speelgoed, hij vertelt mij soms precies waar iets van zijn speelgoed nog ligt in ons appartement. Ik kan hem zoiets niet nog een keer aandoen.”

De oorlog herdenken

Ondanks alles werkt Anna nu met passie als vrijwilliger voor andere vluchtelingen. Ze geeft niet alleen Engelse les, maar doet ook veel activiteiten. “We focussen ook op mentale gezondheid, kinderopvang en masterclasses gemaakt door Oekraïners zelf. Ik krijg energie van de mensen die ik kan helpen. Het inspireert mij en geeft mij alleen maar meer energie. Als je het resultaat ziet, zoals iemand die even haar zorgen vergeet, dan krijg je kracht om door te gaan.”

“Voor mij betekent de herdenkingsdag dat het leven te kort is om het niet te respecteren, er niet van te genieten, niet je best te doen of anderen een slecht gevoel te geven. We moeten iets goeds achterlaten, wanneer anderen denken aan jouw naam, familie, stad of land. Niemand weet wat morgen brengt, je hebt alleen vandaag. Ik hoop dat mijn land ooit weer mooi zal zijn en onafhankelijk. Dat het vrij is en de lucht stil.”

Op 24 februari vindt in en rondom Jaarbeurs een landelijke bijeenkomst plaats voor vluchtelingen uit Oekraïne in Nederland. Het programma staat in het teken van stilstaan bij 1 jaar oorlog, herdenken, ontmoeten en elkaar steun en hoop geven voor de toekomst. Het programma start om 11.00 uur en eindigt om 17.00 uur.

Wil je erbij zijn of het programma financieel steunen? Steun hier of koop een ticket.