Als ik het al niet weet

Rikko geeft op de vroege ochtend inspiratie om de dag bewust te beginnen. Hij leest om 6 uur de teksten uit een oud kerkelijk leesrooster en zo rond 7 uur deelt hij de gedachte die dan op-popt. Elke werkdag te lezen en te beluisteren.

Als ik het al niet weet … – PopUpGedachte 7 september 2018

De afgelopen week ging Paulus los op de wijsheid. Elke ochtend kwam er weer een nieuwe zin bij van de grote schrijver uit het jaar nul. Elke ochtend weer met nieuwe nadruk dat imposante wijsheid, gebracht met krachtige retorica, in de harde werkelijkheid van de wereld weinig voorstelt. En voor het oog van de Eeuwige weinig voorstelt, want die werkt liever met dwaasheid, opoffering, falende mensen en randverschijnselen.

Uiteindelijk wordt zoiets ingewikkeld, want je kunt wel dwaasheid prefereren boven wijsheid, maar op een gegeven moment ga je dan toch die dwaasheid tot wijsheid verklaren en met dat je dat gedaan hebt, moet je daar dus ook vanaf als je alle wijsheid problematisch vind.
Kwetsbaarheid is bijvoorbeeld nieuwe wijsheid in onze cultuur. Het wás dwaasheid, want je kwam natuurlijk nergens als je kwetsbaar ging zitten te zijn. Dan verloor je alle macht. Maar met bijvoorbeeld Brené Browns bijdrages, worden heel veel mensen overtuigd van de wijsheid van de dwaasheid van kwetsbaarheid. Check die tegenstrijdigheid. Brené Brown vertelt over haar eigen dwaasheid en wordt daarmee een wijze. Misschien moeten we Paulus niet te ver doorvoeren en alle nieuwe wijsheid in de prullenbak gooien, wijsheid die vroeger dwaasheid leek. Maar hoe maak ik het onderscheid, tussen de wijsheid die Paulus bespot en de wijsheid die eigenlijk dwaasheid is. Het is op taalniveau al bijna niet te doen, laat staan in het echt.

Misschien weet ik het gewoon wel niet. Oh, dan weet ik het wel, roept een ander. Als jij het niet weet, moet je misschien naar mij luisteren. Paulus draait het om. Als ik het al niet weet, laat staan dat jij het weet over mij. Vind ik een aardige manoeuvre. De man weet wel van schrijven. Hij zegt dit vanochtend:

‘Mij is echter niets gelegen aan uw oordeel of dat van enige menselijke instantie.’ Feedback is leuk, maar dat is het dan ook. Of zoals een coach ooit zei tegen me: ‘Feedback gaat altijd 100% over de ander. En oordeel en feedback schuif ik even op één hoop voor het gemak hier. Ik keek die coach wat verbaasd aan waarop hij zei: zowel positieve als negatieve feedback zegt iets over de mate waarin je voldaan hebt aan andermans verwachtingen.’ Punt.

Dat is niet per se goed nieuws, hoor. Het maakt lekker vrij, maar ook gelijk weer eenzaam. Als de ander mij nooit kan beoordelen of feedbacken op mijzelf, maar dat altijd doet op basis van zichzelf, hoe vind ik dan richting? Door mezelf te beoordelen, natuurlijk. Je eigen authentieke ik volgen, enzo. Supersimpel, toch? Dat authentieke ik? Wie het weet mag het zeggen hoor, maar dat authentieke ik is in mijn geval zo diffuus, wispelturig en onduidelijk als ik groot ben. En dat is misschien wel de reden dat we zo bewust of onbewust hechten aan het oordeel van anderen. Terwijl we ook wel weten dat die ook geen idee hebben, niet echt.

Paulus doet niet mee met dat spelletje: niets gelegen aan uw oordeel (klinkt niet vriendelijk maar Paulus is ook een beetje bot soms) of dat van enige menselijke instantie. Vrijbuiter, hoor die man. En hij gaat verder door te zeggen: ‘Ik oordeel niet eens over mijzelf.’ Tot zover dat hele geloven in jezelf. En je hart volgen en alles. Paulus zegt: ik kan mezelf niet eens beoordelen. Weet ik veel. ‘Want al ben ik mij van niets bewust’ zo zegt hij, ‘daarom ga ik nog niet vrijuit.’ Interessant, want de hoeveelheid mensen die zegt: ‘ik ben me van geen kwaad bewust, dus als er een God is komt dat heus wel goed,’ is legio. Paulus heeft een alternatief, een vaag alternatief weliswaar in mijn ogen maar er zit iets krachtigs in. Hij zegt: ‘De Heer is het die over mij oordeelt.’ En het voordeel daarvan is dat hij op basis daarvan kan vragen aan een ieder, zelfs aan zichzelf, om het oordeel op te schorten en de feedback. Hij zegt: ‘Oordeelt dus niet voorbarig, voordat de Heer gekomen is. Hij zal wat in het duister verborgen is aan het licht brengen, en openbaar maken wat er in de harten omgaat. Dan zal ieder van God de lof ontvangen die hem toekomt.’

Ik vind dat wel mooi. Laat die beoordeling nou maar. Zeker als het gaat over hart van de ander. Gril Pechtold niet over zijn relatie zonder dat je weet wat er werkelijk speelt. En dat zul je nooit weten. Dus handen af. Wat hebben we er überhaupt mee te maken. En je eigen intenties, natuurlijk moet je ze onderzoeken en Paulus is zich niet voor niets van geen kwaad bewust – dat komt doordat hij zijn motieven checkt, zich toewijdt en richting kiest. En dan toch weten dat je het niet weet. En dat dit geen vrijbrief voor anderen is om de regie over jouw leven over te nemen, maar juist een manier om andermans feedback ook zelf weer op zijn eigen merites te beoordelen.

Als ik mijzelf al niet helemaal ken, laat staan dat jij dat doet. Maar dank voor je bijdrage, hoor. Dat wel. Werkelijk weten wat er speelt en wat het goede is, ligt in de handen van de Almachtige – als alternatief voor ieder die het voor zichzelf claimt. Als het daar ligt, ligt het dus bij niemand anders en moeten we in de praktijk elk oordeel opschorten. Prima idee, Paulus.

Hier vind je drie tekstgedeeltes die Rikko vanochtend las.

Deze rubriek heeft een eigen boek: Lazarus staat op. Daarin zijn de 25 mooiste ochtendgedachtes van de afgelopen tijd gebundeld en geïllustreerd door Joanne Zwart. Lazarus staat op | Rikko Voorberg | Vuurbaak | ISBN 9789460050404 | € 17,95