De les van de Oran­je­coa­ches voor de kerk: zing mee!

1. Rinus Michels (bondscoach in 1974, 1988 en 1992)

‘Zonder discipline kom je nergens’

De generaal werd hij genoemd. Of de bul. Of de sfinx. De meest succesvolle Oranjetrainer ooit was een man van ijzeren discipline. Want goed worden kost moeite. In zijn eerste week bij Ajax noemde hij een lijst met dingen die nodig waren om écht prof te worden. “En als je denkt dat je daar geen zin in hebt of het niet kunt opbrengen, kun je meteen naar huis!”

Niet zeuren, zou hij in de kerk zeggen. Doorzetten! Geloven doe je er niet bij, dat bepaalt je hele leven.

2. Louis van Gaal (bondscoach in 2000, 2014 en 2022)

‘Zing mee’

Toen Van Gaal in 2014 het stokje van Danny Blind overnam, viel één ding op: de Oranjespelers zongen ineens het volkslied mee. Dat deden ze daarvoor niet. Meezingen moet, want, laat Van Gaal keer op keer zien, voetballen doe je met z’n allen. Onder hem speelden de voetballers spelletjes, af en toe was er een uitje. En ze zongen dus. Want niks bindt zo samen als hard zingen.

3. Leo Beenhakker (bondscoach in 1986 en 1990)

‘Gooi de rommel niet op straat’

Hoewel ‘Don Leo’ met voetbalclubs vrijwel alles gewonnen heeft wat er te winnen valt, was zijn carrière als bondscoach matig: een blauwe maandag in 1986 en een volkomen mislukt WK in 1990. Maar wát er in Italië misging, daar houdt hij zijn mond over. Dat blijft in zijn Rotterdamse kelder, in ‘verhuisdoos 13’. Want deze vaderlijke coach, die grossierde in mooie oneliners, wist: “Op mindere momenten zoek je steun bij mensen die dicht bij je zijn, en mooie momenten moet je delen met de mensen die dicht bij je staan.”

4. Frank Rijkaard (bondscoach in 2000)

‘De besten hebben niet de grootste mond’

Eerlijk is eerlijk: in de kerk hebben we veel oog voor het podium. Topvoetballer en succescoach Frank Rijkaard laat zien dat juist bescheiden mensen de beste resultaten boeken. Bijvoorbeeld door in 2000 de halve finale te halen met een gigantisch doelsaldo. De schijnwerpers mijdt hij zo veel mogelijk. Precies de reden dat we hem niet als analist op tv zien. “Ik hou niet zo van de spotlights. Ik heb er altijd moeite mee om in het midden van een zaal te staan, ik sta liever een beetje met mijn rug tegen de muur toe te kijken.”

5. Jan Zwartkruis (bondscoach in 1978 en 1980)

‘Liefde duurt het langst’

Als oud-militair kon ‘kapitein van Oranje’ Jan Zwartkruis z’n elftal drillen als een ouderwetse sergeant. Maar daarbuiten stond hij vooral bekend als zachtaardig, goedlachs en betrokken op zijn elftal. Die houding zorgde voor een stevige botsing met de nurkse medecoach Ernst Happel op het WK in 1978. “Een horror” noemde Zwartkruis dat toernooi – maar uiteindelijk was hij degene die bleef. Happel kon vertrekken. En zijn spelers droegen hem op handen.

6. Guus Hiddink (bondscoach in 1996 en 2015)

‘Begin met luisteren’

Een klus begin je niet met sturen, maar met goed kijken en luisteren. Hoe zijn de mensen? Wat is de cultuur? Wat zijn krachten en wat zwaktes? En hoe sluit je daarbij aan? Dat is de aanpak van Guus Hiddink, die daardoor op veel verschillende plekken grote successen boekte – van PSV (zes keer landskampioen) tot Zuid-Korea. Dus mocht je als kerk naar buiten treden: “De grootste fout die je kunt maken is om ergens aan een klus te beginnen met een uitstraling van ‘ik kom hier wel even vertellen hoe het moet’.”

7. Ronald Koeman (bondscoach in 2018, 2022 en 2024)

‘Meerjarenplannen zijn onzin’

Geen grote theorieën, geen boeiende vergezichten, geen langetermijnplannen: Ronald Koeman coacht zoals hij is. Selfmade, nuchter en door en door pragmatisch. Als Koeman één ding kan, is het roeien met de riemen die je hebt. “Al die meerjarenplannen vind ik grote onzin”, zei hij eens. Want of het nu een voetbalelftal of een gemeente is: je weet best waar je voor staat. Begin maar eens met toewijding en discipline, dan komen de resultaten vanzelf.