6 vragen over de hel

1. Wat is de hel?

Henk Bakker: "Het begrip 'hel' komt voornamelijk bij Jezus voor en verwijst in het Grieks (geenna) naar het Hinnomdal, in Zijn tijd een vuilstortplaats ten zuidwesten van Jeruzalem. Ten tijde van het Oude Testament was dit dal berucht vanwege de mensenoffers die daar aan de afgoden werden gebracht. Het werd daarom een vloekplaats, waar vuil en kadavers werden gedumpt en waar het stonk en vaak smeulde. Jezus gebruikt dit beeld om aan te geven dat er bij het eindoordeel over de wereld een plaats van ellende is voor wie ‘buiten’ de stad van God zijn."

2. Strijdt zo'n vreselijk vonnis niet met Gods liefde?

Gijs van den Brink: "Bij het oordeel gaat het om gerechtigheid. De Heer zal de daders van onrecht die geen berouw hebben, veroordelen en Zich ontfermen over de slachtoffers. Over liefde gesproken! Aan het einde van de wereldgeschiedenis zal Hij rechtdoen aan miljoenen mensen die verdrukt, gemarteld en gedood zijn – een grote troost voor wie nu vreselijk onrecht lijden. Om dit echt te begrijpen, moet je denk ik bij de slachtoffers horen. Bijvoorbeeld die moeder uit Srebrenica die vertelde hoe kinderen in de armen van hun moeders werden afgeslacht door Servische soldaten. Daders hebben weinig of geen behoefte aan een rechtvaardige Rechter, slachtoffers wel."

3. Gaan mensen verloren die Jezus' Naam nooit hebben gehoord?

Paul Visser: "Een heikele kwestie. Niemand heeft volgens de evangeliën zo onomwonden over de realiteit van verloren gaan (de hel) gesproken als Jezus Zelf. Onomwonden stelt Hij: 'Wie niet in Mij gelooft, op die blijft de toorn van God.' In lijn daarmee schreef Paulus: 'Wij dan wetend van de schrik des Heren, bewegen de mensen tot het geloof.' Ook Openbaring spreekt in dit opzicht boekdelen (bijvoorbeeld 20:11-15). Tegelijk spreekt Jezus zó over het oordeel (bijvoorbeeld Matteüs 11:20-24 en 26:31-46), dat het ons onmogelijk wordt gemaakt bij voorbaat te oordelen over degenen die het Evangelie nooit hoorden. Met een gerust hart laat ik het aan Hem, Die oneindig rechtvaardiger en oneindig genadiger is dan wij."

4. De orthodoxe bijbelgeleerde John Stott ontkende dat er een eeuwige straf is. Is de Bijbel wel zo duidelijk over de eeuwigheid van de hel?

Henk Bakker: "Menselijke fantasie gaat gemakkelijk met de notie 'hel' aan de haal. De Schrift is er uiterst sober over, maar de weinige feiten die genoemd worden, zijn duidelijk. De hel komt er pas bij het eindoordeel (het dodenrijk is de hel immers niet); een plaats van ellende, die geen einde kent. Mensen die hier moeite mee hebben, vullen het begrip 'hel' net zo met hun eigen fantasie in als de kerk eeuwenlang deed, maar nu door te beweren dat de hel ophoudt te bestaan. Zo worden verlichte westerse ideeën aan een 2000 jaar oud begrip opgehangen. Moeite hebben met een eeuwige hel, dat kan, maar projecteer die moeite niet op de betekenis van ‘hel’ in Jezus' tijd."

5. Is het niet onrechtvaardig dat, zonder geloof, op een beperkte periode van zondigen een ééuwige straf volgt?

Gijs van den Brink: "Ten eerste is geloof niet het enige criterium (zie bijvoorbeeld Matteüs 25:37-39). God zal iedereen – ook christenen! – oordelen naar zijn werken. Ten tweede zal de hel niet voor iedereen even pijnlijk zijn; er is veel gradatieverschil (Lucas 12:47-48). Ten derde is de hel niet alleen een straf, maar ook een keuze. God zal iemand die niet wil veranderen, niet dwingen om voor eeuwig bij Hem in een wereld van vergeving en verzoening te wonen. Anders zou Hij wel voorkomen hebben dat Adam en Eva zondigden. Volgens C.S. Lewis zijn er twee soorten mensen: zij die tegen God zeggen: 'Uw wil geschiede,' en zij tegen wie God zegt: 'Uw wil geschiede.'"

6. Kun je het Evangelie delen zonder de hel te noemen?

Paul Visser: "Verkondiging van Jezus als de Gekruisigde impliceert altijd de realiteit van de hel: de vrijheid die over ons in Hem wordt uitgeroepen, danken wij aan het feit dat Hij door God verlaten werd. Een prediking die deze werkelijkheid systematisch negeert, wordt zouteloos en is op den duur krachteloos. De recente kerkgeschiedenis bewijst dit: waar dit gebeurde, raakte het geloof aan erosie onderhevig. Petrus’ pinksterpreek, geïnspireerd door de Geest, was duidelijk: 'Laat u behouden uit dit verkeerd geslacht.' Er worden drieduizend mensen door bekeerd! Tegelijk gaat het niet aan te pas en te onpas te spreken over de hel. De Samaritaanse kreeg ‘slechts’ te horen: 'Ik geef u levend water…' Intussen drong het tot haar door: zonder dat ben ik verloren."

Tekst: Gert-Jan Schaap
Beeld: Dreamstime