11 vakantietips voor ouders van hoog­sen­si­tie­ve kinderen (met een sterke wil)

Wat maakt een vakantie met hoogsensitieve kinderen en een sterke wil zo uitdagend?

“Vrij zijn van school, een ander ritme hebben en een wisseling van je omgeving kunnen voor extra prikkels zorgen bij kinderen met hoogsensitiviteit. Van tevoren weten ze vaak niet waar ze aan toe zijn, terwijl zij juist behoefte hebben aan duidelijkheid. Ze proberen daar controle op te krijgen door onder andere veel vragen te stellen. Waar ga ik slapen? En wie zorgt er voor onze huisdieren? Een nieuwe omgeving zorgt bovendien voor veel prikkels, wat voor kinderen met een sterke wil heel fijn kan zijn, maar ook juist weer heel lastig. Ze willen alles zien en ontdekken. Die uitdaging hebben zij nodig. Aan de andere kant kunnen ze daar overprikkeld van raken. Dat maakt die combinatie uitdagend.”

Om toch meer de rust te bewaren tijdens de vakantie deelt Stefanie elf praktische tips .

Tip 1. Alle vragen verzamelen

“Ga vooraf met je kind zitten en schrijf al zijn vragen over de vakantie op. Bekijk welke vragen je kunt beantwoorden. Misschien kun je de website van de vakantiebestemming bekijken of kun je er al een keertje langs als de locatie in Nederland is? Het maken van een planning kan ook helpend zijn. Dat hoeft niet een heel programma te zijn. Leg uit: ‘Vanochtend gaan we dit doen en vanmiddag is er ruimte om te gaan zwemmen of buiten te spelen.’ Zo weet je kind waar hij aan toe is en kan de spanning zakken.”

Tip 2: Eigen spullen mee

“Een andere omgeving kan spannend zijn voor hoogsensitieve kinderen. Het kan prettig zijn om zijn eigen slaapkussen mee te nemen met de geur van thuis. Vraag ook aan je kind zelf: welke spullen vind je fijn om mee te nemen? Spullen die ervoor zorgen dat hij zich op vakantie ook een beetje thuis voelt.”

• Nieuw: Online training 'Het hoogsensitive kind'

Tip 3: Hoogsensitief en lange autorit

“Ga je met de auto? Leg van tevoren uit hoe ver het rijden is en neem een koptelefoon mee. Dat geldt overigens ook voor hoogsensitieve ouders. Je zit in een kleine ruimte waar je niet kunt ontsnappen aan alle geluiden. Een koptelefoon kan het geluid goed dempen. Tips om naar te luisteren: een luisterboek of een podcast van de kinderuniversiteit. Die podcast is heel leuk voor kinderen die graag meer leren over de wereld. Download die aflevering van tevoren.”

Tip 4: Vliegtuig

“Je kind mag het spannend vinden dat hij met het vliegtuig op vakantie gaat. Een vliegtuig is zo ongrijpbaar voor kinderen. Ook hierbij kun je van tevoren filmpjes kijken op YouTube. Laat zien hoe zo’n vliegreis werkt. Neem de tijd om vragen daarover te beantwoorden. En erken de spanning van je kind zonder het heel groot te maken. Zorg er ook voor dat je zelf zo ontspannen mogelijk bent. Jouw kind voelt jouw spanning. Dus wees je ervan bewust hoe je er zelf bij zit.”

Tip 5: Beweeg!

“Leer de signalen van overprikkeling bij je kind herkennen. Elk kind laat op een andere manier zien dat hij overprikkeld raakt. Beweging is sowieso altijd een fijne prikkelregulator, zowel bij een kind dat te weinig uitdaging ervaart als bij een kind dat veel prikkels te verwerken heeft. Veel kinderen komen door beweging in balans. Ook na een lange autorit is bewegen heel fijn. Neem dus lange pauzes en ga even een speeltuin in of doe samen sportoefeningen.”

Tip 6: HSP en broertjes en zusjes

“Broertjes en zusjes kunnen op sociaal vlak van elkaar leren. En dat betekent dat zij ruzie maken met elkaar. Dat hoort erbij. Hoogsensitieve kinderen kunnen prikkels ook proberen te verwerken door de strijd met hun broer of zus aan te gaan. Als je op de achterbank zit, is het rustig als zij allemaal hun eigen spulletjes en speelgoed hebben. Ik ben een voorstander van samen delen, maar maak het tijdens een lange autorit zo makkelijk mogelijk voor iedereen. Zorg ook weer voor een koptelefoon om het geluid van de ander te dempen. Voor kinderen die auditieve prikkels juist fijn vinden is een muziekje een prettig alternatief. Het geluid van de omgeving wordt gedempt, maar er zijn wel fijne prikkels die zelfgekozen zijn.”

Tip 7: Eerste hulp bij overprikkeling

“Ik zou iedereen willen adviseren om via het internet ‘Proprioceptie activities’ op te zoeken. In het Engels krijg je meer zoektermen. Proprioceptie-activiteiten zorgen ervoor dat je hartslag omhooggaat en je lichaam hard moet werken. Denk bijvoorbeeld aan klusjes in de tuin of iets zwaars tillen. Je voelt daarbij heel sterk je lichaam. En dat zorgt voor ontspanning. Maar ook water, een massage of ademhalingsoefeningen kunnen tijdens een mental breakdown op vakantie voor rust zorgen.”

Tip 8: Kleedhokjes

“Kleedhokjes zijn een verschrikking voor kinderen met hoogsensitiviteit. Er is veel geluid en hun zwemkleding is soms lastig aan te trekken. Ze moeten zich in een minihokje in hun kleren worstelen. Tel daarbij op dat de geuren in zo’n hokje over het algemeen niet lekker zijn. Dat zijn heel veel prikkels in één keer. Dus is het mooi weer? Trek je zwembroek al aan bij de caravan en loop in je zwemkleding naar het zwembad toe. Kan dat niet? Leg dan uit dat jullie gaan zwemmen, dat je weet hoe vervelend je kind zo’n hokje vindt. Maar dat jullie het samen gaan doen. Zeg: ‘Ik ga je helpen en straks ben je klaar’. Je erkent de spanning, maar helpt ook te relativeren. Kleding aantrekken die makkelijk aan en uitgaat helpt ook. Belangrijk is om niet alle prikkels te vermijden. Je kind mag ook leren omgaan met prikkels. Je kunt het hier natuurlijk wel bij helpen door samen te kijken naar wat een fijne manier is om daaraan te wennen.’’

Tip 9: Leren smeren

“Ik heb twee sensitieve kinderen. Mijn dochter vindt ingesmeerd worden heerlijk. Maar mijn zoons huid is heel gevoelig. Bij hem hebben we zo’n twintig merken zonnebrandcrème geprobeerd, voordat er een fijne crème voor hem bij zat. Onderzoek welke crème voor jullie prettig is. En leer je kind zichzelf in te smeren. Maar smeer als ouder je kind wel bij. Hij kan zijn eigen rug niet insmeren. Leg weer uit wat je gaat doen: ‘Ik weet dat je het vervelend vindt, maar het is belangrijk om nu te smeren. Zullen we samen tellen? Dan is het zo klaar. Laat je kind ook  aangeven hoe hard jij als ouder smeert. Dat geeft controle. Zeker voor kinderen die gevoelig zijn op tast is dat met insmeren heel fijn.’”

Tip 10: Zorg voor je eigen rust

“Heel belangrijk: plan voor jezelf momenten in zonder de kinderen. Mijn man en ik spreken met elkaar af wie wanneer een momentje voor zichzelf heeft. Hij gaat fietsen met zijn racefiets. Ik wandel graag of lees in mijn eentje een boek. Of ik ga rustig koken zonder dat de kinderen steeds om mij heen lopen. Ook samen met je kinderen kun je ontprikkelen door met hen samen te bewegen. Ga samen het bos in.”

Tip 11: Heel veel snacks

“Nog één laatste tip: zorg ervoor dat je zelf eten en drinken meebrengt. Kinderen kunnen snel chagrijnig worden als ze trek hebben. En eten en drinken kunnen in het buitenland anders zijn. Kinderen vinden het fijn om dat te weten. Benoem dat: ‘Het kan misschien even wennen zijn, dat andere eten.’ Benoem, ondertitel, herken en maak daarmee de vakantie makkelijker voor je kind.”

Fotocredits: Wilma Glasbergen

Stefanie Veld heeft haar eigen coachpraktijk-Stefanie en heeft zich gespecialiseerd in hoogsensitiviteit. Ze ondersteunt dan ook veel ouders en kinderen met veel kenmerken van hoogsensitiviteit.