Wat is de invloed van smartphones op je relatie?

Je livelocatie delen, snel nog even appen als je in de supermarkt staat, tikkies sturen, videobellen: de smartphone heeft ons leven, ínclusief relaties, een stuk makkelijker gemaakt. Vroeger sprak je ergens af en moest je maar hopen dat de ander ook kwam opdagen. Moest je partner ver reizen, dan kon je zomaar wekenlang geen contact hebben. Weet ik uit verhalen dan, hè – ik was zelf tiener toen de smartphone haar intrede deed in de wereld. Ik heb nog net meegemaakt dat je bij de grens snel je internet moest uitzetten, anders zouden de kosten hoog oplopen.

Handig en gezellig

De invloed van de smartphone is dus niet alleen maar negatief. Door die telefoon kunnen we direct bereikbaar zijn voor elkaar en continu in verbinding staan. Handig als je niet meer weet welk bier je moet meenemen uit de supermarkt, je met pech aan de kant van de weg staat of gewoon even wil (video)bellen als je een tijdje niet samen bent. Er zijn mensen die zweren bij een gedeelde agenda – ik houd het liever bij een papieren variant.

Ook zijn sommige apps gewoon gezellig. Toen we een naam moesten bedenken voor ons kind, gebruikten mijn man en ik de app ‘Kinder’ – waarbij je inspiratie kan opdoen door afzonderlijk kindernamen naar links of rechts te swipen. We kijken vaak ’s avonds op de bank vertederd naar filmpjes van ons zoontje, sturen elkaar zelfgemaakte stickers via WhatsApp en laten elkaar lollige video’s zien op Instagram. 

Phubbing

En toch is een lofzang op de smartphone hier niet op z’n plaats. Want we weten allemaal dat dat apparaatje ook een behoorlijk negatieve invloed kan hebben op je relatie. De smartphone zorgt voor continue afleiding. Je kunt elk moment gebeld, geappt of gemaild worden, of gestoord worden door een pushbericht. Zo krijgt mijn man bij ieder goal van elke random voetbalwedstrijd een melding – why??!

De term phubbing – een combinatie van phone en snubbing (afwijzen) – verwijst naar het afstand nemen van degene met wie je in gesprek bent, omdat je tegelijkertijd op je telefoon kijkt. Hoe sociaal geaccepteerd deze gewoonte inmiddels ook is, het is geen verrassing dat het de kwaliteit van gesprekken vermindert. Het kan ervoor zorgen dat de ander bot reageert, zich niet begrepen voelt of een gevoel van wantrouwen ervaart*. Dit onderbreken van face-to-face-gesprekken door smartphones kan problemen of veranderingen van de sfeer in een relatie veroorzaken. Ook ikzelf maak me daar te vaak schuldig aan.

Uit een studie blijkt zelfs dat je je smartphone niet eens hoeft vast te houden om een minder bevredigend gesprek te hebben: dit effect geldt al als je smartphone naast je op tafel ligt. Zo stelt onderzoekster Shalini Misra, assistent-professor aan de Virginia Tech, die de sociale, psychologische en gezondheidsimplicaties van digitale communicatietechnologieën onderzoekt: “In de aanwezigheid van smartphones hebben we voortdurend de drang om naar informatie uit te kijken, digitaal te communiceren en gericht te zijn op andere mensen en andere werelden.” De afleiding door de smartphone ondermijnt de diepte en kwaliteit van een gesprek en maakt ons minder betrokken en minder empathisch.

Bluelighting

Inmiddels is het ook niet meer dan normaal om tegelijkertijd te scrollen en swipen, terwijl je gewoon samen op de bank zit of in bed ligt. Dr. Katherine Hertlein is professor aan de University Nevada Las Vegas en doet onderzoek naar het effect van technologie op relaties en families. Zij gebruikt de term bluelighting, verwijzend naar het blauwe licht van je (smartphone)scherm. Hertlein: “De libidoniveaus of seksuele verwachtingen van partners kunnen dramatisch verschillen en uit balans raken wanneer bluelighting een probleem wordt, wat afstand tussen koppels kan creëren en hun niveau van verbinding en seksuele bevrediging kan beïnvloeden.” Dat geldt overigens ook voor andere schermen, zoals laptop, televisie en tablet.

Ook kan te veel schermtijd volgens Hertlein negatieve gevolgen hebben voor de gezondheid, wat weer door kan werken in de relatie. Zo kan het je slaappatroon beïnvloeden, wat zorgt voor vermoeidheid en duizeligheid – en het kan ervoor zorgen dat je niet meer in staat bent om volledig te ontspannen, waardoor frequente stemmingswisselingen ontstaan. Die onrust herken ik wel: het lukt me vaak niet om mezelf volledig ‘uit te schakelen’.

12 tips: zo verminder je de negatieve invloed van de telefoon

Zonde om zo’n klein apparaatje je romantische relatie te laten beïnvloeden, toch? Tijd voor actie: hierbij een aantal tips om je smartphonegebruik in te perken en weer ruimte te maken voor échte verbinding. Dit lijstje kan misschien overweldigend aanvoelen – je hoeft ze ook niet allemaal direct toe te passen (lukt mij ook niet). Begin klein, bijvoorbeeld met 1 of 2 aanpassingen, en breid het later uit.

1.     Houd je telefoon uit de slaapkamer. Koop een old-school wekker om toch op tijd op te kunnen staan.

2.     Maak duidelijke afspraken over jullie smartphonegebruik. Spreek bijvoorbeeld smartphonevrije tijden (of kamers) af, zoals tussen 17:30 uur en 19:30 uur, de zondag of ‘tijdens het eten’.

3.     Stop je telefoons in een afgesloten kistje, of richt een speciaal hoekje in (mijn ouders hebben een ‘oplaadhonk’) waardoor de telefoons niet continu binnen handbereik zijn.

4.     Haal afleidende apps van je telefoon, zoals e-mail of Instagram. Je kunt ook tijdelijk ‘vasten’ van social media, of een timer erop zetten. Bijvoorbeeld met de app ClearSpace.

5.     Zet je notificaties uit, ook voor WhatsApp.

6.     Kijk geen nieuws op je telefoon, of zet op z’n minst de meldingen uit. 

7.     Zet je scherm op grijswaarden (via instellingen): dit maakt het een stuk minder aantrekkelijk om lang te scrollen.

8.     Maak het makkelijk om andere dingen samen te doen: leg alvast een spelletje op tafel dat je ’s avonds gaat doen of leg leesboeken of magazines in het zicht.

9.     Plan echte date nights! Als je jonge kinderen hebt is het misschien wat lastiger om vaker de deur uit te gaan, maar ook thuis kun je leuke dingen doen zónder scherm. Lees elkaar voor uit een mooi boek, maak een puzzel, doe een test uit een tijdschrift, ga uitgebreid koken of maak een bucketlist.

10. Overweeg samen een dopamine-detox.

11. Kijk elkaar wat vaker in de ogen als je een gesprek voert.

12. Boekentips: Is daar iemand? Hoe de smartphone ons leven beheerst van Wouter van Noort, en De radicale uitbanning van haast van John Mark Comer.

*(McDaniel & Coyne, 2016; Przybylski, & Weinstein, 2013)